Konkordato sanayicinin gündeminden düşmüyor. Türkiye’nin önde gelen sanayi kentlerinden Denizli’de her iki sanayiciden biri konkordato mağduru oldu. Sanayiciler konkordato süreçlerinde olan firmalardan ya alacaklı ya borçlu. Üstelik sanayiciler yüzde 66.82 ile konkordato uygulamasının borçlu ve alacaklı üzerinde bir uzlaşma getirdiğine inanmıyor.

 Bu yıl 14’üncüsü açıklanan ‘Denizli Sanayisi Genel Görünüm Anketi’nin sonuçları açıklandı. Denizli Sanayi Odası’nın 490 üyesinin yanıtladığı anket kent sanayisini üretim, kapasite kullanımı, satış, sipariş, karlılık, yatırım, ihracat ve istihdam gibi çeşitli açılardan mercek altına alıyor. Ankete katılan firmalar, 2017’ye kıyasla 2018’in zor geçtiğini belirtirken, 2019 için de kötümser. Anketin ilginç sonuçlarından biri her iki sanayiciden birinin konkordatoya taraf olması. Sanayicilerden yüzde 46.95’i, bugüne kadar alacaklı ya da borçlu olduğu firmalardan en az birinin konkordato ilan ettiğini belirtiyor.

Üretim, satış ve siparişlerde artış 2018’de yavaşladı

Sanayicilerin %40,98’i üretiminin, %50,66’sı dış satışlarının 2018’de arttığını belirtiyor. İç satışlar ve yeni siparişlerde artışa işaret edenlerin oranı ise sırasıyla %35,03 ve %42,93. Bu oranlar önceki yıla göre gerilese de ankete katılan sanayiciler arasında önemli bir kitleyi temsil ediyor.

2019 yılı beklentileri de yavaşlamanın süreceğine işaret ediyor. Ankete katılan sanayicilerden 2019’da dış satışları ve yeni siparişlerinin azalacağını bekleyenlerin oranı %23 seviyelerinde. Oysa bu oran, geçen sene 2018 beklentileri için sadece tek haneli rakamlarda seyrediyordu.

2018’de kârlılık düştü

Sanayicilerin %29,11’i, 2018'de 2017’ye kıyasla kârlılığının arttığını belirtiyor. Oysa geçen sene bir önceki yıla göre karlılığını artıranların oranı %43,58’di. 2018’de karlılığı azalan ve zarar edenlerin oranı ise geçen yıla göre 12 puan artarak %43,20 seviyelerine çıkıyor. Sektörel farklılıklara bakıldığında üretim, satış ve siparişlerle örtüşen bir tablo ortaya çıkıyor. Karlılık bakımından en olumlu tabloyu sergileyen kablo bakır tel sektöründe sanayicilerin %71,43’ü karlılığını koruduğunu söylerken, karlılığım azaldı ya da zarar ettim diyenler %28,58 seviyesinde. Makine metal sektörü ise 2018’de karlılığını en çok kaybeden sektör olarak görünüyor. Sektörde karlılığı azalan ya da zarar edenlerin oranı %60’ı buluyor. Bu oran önceki yıl %35 seviyelerinde idi.



Satışlarda hedef tutmuyor

Ankete katılan sanayicilerin 2018’de hedeflediği satış miktarına erişme oranı %65,30. Bu oran son dört yıldır %73-%77 bandında yer alıyordu. Oysaki 2013, 2012 yılları ve öncesinde sanayici satışlardaki hedeflerini %80’in üzerinde tutturabildiğini söylüyordu. Dolayısıyla son dönemde bu oranın daha aşağıda seyretmesi, sene başında konan hedeflere ulaşmanın her geçen yıl daha da zorlaştığını gösteriyor.

2019'da yatırım için umut yok

Ankete katılan sanayicilerin %52,86’sı, 2018’de yatırım yapmadığını açıklıyor. Yeni yatırıma gidenlerin oranı ise %17,18. ‘Modernizasyon’, %24,23’lük oran ile halen en büyük sabit sermaye yatırımı olarak öne çıkıyor.

Bununla birlikte 2019’da da yatırım iştahının yıllardır olduğu seviyelerde seyretmesini beklemek mümkün. Ankete göre Denizlili sanayicilerin %27,62’si yurtiçinde yatırım yapmayı düşünüyor. Bu oran geçen sene %40 seviyesinde olmakla beraber, son beş yıldır ortalama %26 düzeylerinde.



Denizlili sanayicilerin 2019’da mevcut işlerinde ağırlık vermeyi planladıkları alanların başında %18,45 ile ürün geliştirme ve %14,29 ile pazarlamaya yoğunlaşma yer alıyor. Teknoloji yenilemeyi planlayanların oranı %13,10 ve bunları %11,31 ile verimlilik artırmaya, %10,71 ile ürün kalitesini geliştirmeye yönelecek olanlar takip ediyor. Varolan işi dışında farklı bir iş koluna 2019’da yatırım yapmayı düşünenlerin oranı ise sadece %17,89. Bu girişimcilerin yatırım planladığı sektörler arasında gıda-organik tarım, makine imalat ve inşaatkonut sektörleri dikkat çekiyor.

Girdi maliyetleri damgasını vurdu

Denizlili sanayiciler 2018’de de her türden maliyet kaleminin arttığına vurgu yapıyor. Enerji maliyetindeki artış %96,30’luk yanıtlanma oranıyla ilk sırada. Bunu %92,45 ile hammadde-ara malı maliyeti izliyor. İstihdam maliyeti bakımından ise son 5 yılın en iyi sonuçlarından birisi görülüyr. Sanayicilerin %38,89’u 2018’de istihdam maliyetinin azaldığı ya da aynı kaldığını belirtiyor. %63,43’ü ihracat yaptığını beyan eden sanayicilerin TL cinsinden en büyük maliyet kaleminin işçilik olduğu düşünüldüğünde; bu tabloyu 2018’deki döviz kuru artışı ve yoğun istihdam teşvikleri ile açıklamak mümkün.

Tahsilat vadeleri hala uzun

Anketi yanıtlayan her 2 sanayiciden birisi 2018’de önceki seneye göre tahsilat vadelerinin uzadığına vurgu yapıyor. ‘Değişmedi’ diyenlerin oranı ise %37,32 ile göz ardı edilemeyecek seviyede.

TL’NİN DEĞER KAYBI OLUMSUZ ETKİLEDİ

Genel görünüm anketine katılan Denizlili sanayicilerin %78,14’ü, 2018 yılında TL’nin değer kaybetmesinden ‘olumsuz’ olarak etkilendiğini söylerken, ‘olumlu’ olarak etkilenenlerin oranı %7,91 seviyesinde. Bu oranlar önceki yıllarda sırasıyla %70 ve %20 düzeyinde seyrediyordu ve neredeyse %65’i ihracatçı olan sanayiciler için bu dağılımın olağan olduğu değerlendiriliyordu. Fakat bu seneki sonuçlar dövizdeki aşırı yükselişlerin bir ihracatçı bakış açısından da artık olumsuz algılandığını gösteriyor. Kurdan etkilenme açısından bakıldığında sektörel farklılıklar da oldukça dikkat çekici. TL’nin değer kaybetmesinden olumsuz olarak en çok etkilenen sektör %85,71 ile kablo-bakır tel sektörü. Mermer madencilik sektöründe ise sanayicilerinin %18,18’i bu durumdan olumlu etkilendiğini ifade ediyor.

SANAYİCİLERİN NEREDEYSE YARISININ SORUNU FİNANSMAN

2018’de finansman sorunu yaşayanların oranı %44,65. Bu oran geçtiğimiz iki senede %28-%30 seviyesinde idi.

BANKALARDAN YAKINMALAR DEVAM EDİYOR

Sanayicilerin %7,66’sı son bir yıl içinde kullandığı krediyi kısmen ya da tamamen kapatma konusunda uyarı aldığını belirtiyor. Bu görece düşük bir oran gibi görünse de, geçen sene %4, 2013 ve öncesi yıllarda sıfıra yakın, hatta sıfır düzeyinde seyretmekteydi. Bununla birlikte, 2018’de finansal kuruluşlardan kredi teminatı artırma konusunda uyarı alanların oranı da tekrar arttı. Sanayicilerin %10,29’u son bir yıl içinde kullandığı kredi teminatını yükseltme konusunda bankalardan uyarı aldığını belirtiyor. Bu oran 2017 yılında %4,55 seviyelerine gerilemişti. Finansal kuruluşların kredi kapatma ya da teminat yükseltme talepleri konusunda en çarpıcı sonuç, mermer-madencilik sektöründe karşımıza çıkıyor. Mermer-madencilik sektöründe ankete katılan sanayicilerin %15’i, finansal kuruluşlardan kredi kapatma ya da teminat yükseltilmesi çağrısı aldığını belirterek en olumsuz yanıta imza atıyor. Oysa ki bir önceki yıl sektör bu konuda en olumlu yanıtı vermiş ve katılımcıların istisnasız tamamı herhangi bir kapatma ya da teminat yükseltilmesi çağrısı almadığını söylemişti.



FAİZ MALİYETİ ARTIYOR

Banka kredileri, sanayicilerin %40,91’i için ana finansman kaynağı. Banka kredilerinden sonra %25 ile Eximbank kredisi ve %12,99 ile leasing geliyor. 2018’de kredilerini yenileyenlerin oranı yeniden %40 seviyelerine yükseldi. Bu oran önceki yıl 10 puanın üzerinde azalarak %30 seviyelerine inmişti. Kredilerini yenileyen her iki sanayiciden birisi, vadesinin aynı düzeyde kaldığını fakat kredi miktarının yükseldiğini söylüyor. Faiz maliyetim arttı diyenlerin oranı ise %93,42’ye ulaşmış durumda. 2015, 2016 ve 2017’de sırasıyla %38, %60, %75 olan bu oran, son dört yıldır aralıksız yükseliyor. Ankete katılan sanayiciler arasında, yabancı para cinsinden kredilerin toplam kredileri içinde yarıdan fazla paya sahip olduğunu beyan edenlerin oranı %26,57. Bu oran 2017’de de benzer düzeyde olmakla beraber, daha öncesinde %35-%40 seviyelerinde idi. Döviz kurları bakımından son derece dalgalı geçen son dönemde Denizlili sanayicinin yabancı para cinsinden kredi konusunda daha az risk aldığı görünüyor. Yine de kur riskinin yüksek olduğunu düşündüren bu oran, işletmelerimizin %63,43’ünün ihracat yaptığı ve bu şirketlerin toplam cirosunun %53,92’sini ihracatın oluşturduğu düşünüldüğünde önemli bir sıkıntı olarak algılanmıyor.

KGF TEMİNAT DESTEĞİNİN SADECE 4'TE BİRİ YATIRIMA DÖNÜŞÜYOR

Sanayicilerden %52,61’i KGF teminat desteği kapsamında kredi kullandığını ifade ediyor. Bu türden kredi kullananların sadece %24,33’ü bu krediyi bir yatırımın finanse edilmesinde kullanıldığını belirtiyor. KGF teminat destekli krediyi işletme sermayesinde değerlendirenlerin oranı %36,03, borçların finansmanında değerlendirenlerin oranı ise %29,73 seviyesinde.

< 15.05.2019 diğer haberleri için tıklayınız.