BUGUN HER ZAMANKI ENFLASYON RAPORU BASIN TOPLANTILARINDAN FARKLI OLARAK
KONUSMAMA FIYAT ISTIKRARI, FAIZ POLITIKASI, DOVIZ REZERV POLITIKASI, ZORUNLU KARSILIK
POLITIKASI VE FINANSAL ISTIKRARDAN OLUSAN BES MADDELI BIR EYLEM PLANI HAKKINDA
BILGI SUNARAK BASLAMAK ISTIYORUM.
KURESEL GELISMELER ICINDE BULUNDUGUMUZ DONEMDE, SERMAYE AKIMLARINA KARSI
DENGELEYICI TEDBIRLERIN ZAMANINDA VE GEREKIRSE GUNLUK OLARAK ALINMASINI
GEREKTIRIYOR. BU NEDENLE 20 EKIM 2011 TARIHLI PARA POLITIKASI KURULU KARARIYLA IKI
AMAC VE UC ARACLI PARA POLITIKASINI GUNLUK OLARAK ETKILI BICIMDE UYGULAYABILECEK
ESNEKLIGE KAVUSMUS BULUNUYORUZ. TEMEL AMACIMIZ OLAN FIYAT ISTIKRARINA ILISKIN
GORUNUMDEN KISACA BAHSETTIKTEN SONRA UC ARACIN BUGUNDEN ITIBAREN NASIL VE NE
YONDE KULLANILACAGINI OZETLEYECEGIM. SON OLARAK ALINAN VE ALINACAK KARARLARIN
FINANSAL ISTIKRAR UZERINDEKI OLUMLU ETKILERINDEN DE KISACA BAHSEDECEGIM.
ONCELIKLE FIYAT ISTIKRARINDAN BAHSEDECEGIM. TURK LIRASINDA YAKIN ZAMANDA
GOZLENEN ASIRI DEGER KAYBI, ISLENMEMIS GIDA FIYATLARINDAKI BAZ ETKISI VE FIYATI
YONETILEN/YONLENDIRILEN URUNLERDEKI AYARLAMALAR NEDENIYLE, ONUMUZDEKI AYLARDA
ENFLASYONUN BELIRGIN SEKILDE YUKSELMESINI BEKLIYORUZ. BU DURUMUN ORTA VADELI
ENFLASYON BEKLENTILERINI VE GORUNUMUNU ETKILEMESINE IZIN VERMEYECEGIMIZI
TEKRAR VURGULAMAK ISTIYORUM. NITEKIM, ENFLASYONUN KONTROL ALTINDA TUTULMASI VE
2012 YILI HEDEFI ILE UYUMLU SEVIYELERDE GERCEKLESMESI ICIN GEREKEN PARASAL
SIKILASTIRMAYI YAPMAYA BASLADIK. BU KONUDAKI AYRINTILARI BIRAZDAN
OZETLEYECEGIM ENFLASYON RAPORUNDA BULABILIRSINIZ.
DKINCI OLARAK FAIZ POLITIKAMIZA DEGINECEGIM. SON KURUL TOPLANTISINDAN SONRA
BANKALARIN MERKEZ BANKASI’NDAN FONLAMALARININ MALIYETI ORTALAMA OLARAK FAIZ
KORIDORUNUN ICINDE, YANI YUZDE 5,75 ILE YUZDE 12,5 ARASINDA VE MERKEZ
BANKASININ UYGUN GORECEGI HERHANGI BIR SEVIYEDE BELIRLENEBILIYOR. FONLAMANIN
YUZDE 12,5 DUZEYINDEN YAPILDIGI DURUMLARDA BANKALARIN TALEPLERINI GECERLI
TEMINAT KARSILIGINDA SINIRSIZ OLARAK KARSILAYACAGIZ. FONLAMA KANALINDAN BU
SURETLE SAGLANACAK SIKILASTIRMA VEYA GENISLETME EKONOMIK VE FINANSAL
GELISMELERIN SEYRINE GORE GUNLUK SIKLIKTA DAHI YAPILABILECEKTIR. FIYAT ISTIKRARINA
ILISKIN RISKLERIN GOZLENDIGI DURUMLARDA ISE BANKALARIN GECELIK BORCLANMA 3
MALIYETININ BIR SURE ICIN YUZDE 12,5 SEVIYESINE YAKIN SEYRETMESINE IZIN
VERECEGIZ.
UCUNCU OLARAK ZORUNLU KARILIK POLITIKAMIZ HAKKINDA BILGI VERECEGIM. AB
LIDERLER ZIRVESINDEN CIKACAK SONUCA VE BUNUN DIS PIYASALARDA ALGILANMASINA
BAGLI OLARAK GEREKMESI HALINDE TURK LIRASI ZORUNLU KARSILIK ORANLARINDA SINIRLI BIR
INDIRIME GIDEBILECEGIZ. BUNA ILAVE OLARAK TURK LIRASI ZORUNLU KARSILIKLARIN YUZDE
40'A KADAR OLAN KISMININ DOVIZ OLARAK TUTULABILMESINE DE IZIN VEREBILECEGIZ.
AYRICA, ONUMUZDEKI DONEMDE TURK LIRASI ZORUNLU KARSILIKLARIN YUZDE 10’A KADAR
OLAN KISMININ DA ALTIN OLARAK TUTULMASINA IMKAN SAGLAMAK AMACIYLA TEKNIK
CALISMALARIMIZI SURDURUYORUZ. HER UC KARARIN DA BANKALARIMIZI AGIRLIKLI OLARAK
MALIYET KANALINDAN OLUMLU YONDE ETKILEYECEGINI DUSUNUYORUZ. AYNI ZAMANDA BU
KARARLARLA PIYASAYA SAGLANACAK TURK LIRASI LIKIDITE ILE BANKALARIMIZIN FONLAMA
IHTIYACLARI KALICI OLARAK VE ONEMLI OLCUDE AZALACAGINDAN BANKACILIK SEKTORU
LIKIDITE KANALI UZERINDEN DE OLUMLU YONDE ETKILENECEKTIR.
IMDI DE REZERV POLITIKAMIZDAN BAHSEDECEGIM. KIYMETLI MADEN DEPO
HESAPLARI ILE YABANCI PARA ZORUNLU KARSILIKLARIN BIR KISMININ ALTIN OLARAK TESIS
EDILMESINE IMKAN TANINMASI ILE BIRLIKTE 28 EKIM 2011 CUMA GUNUNDEN ITIBAREN
MERKEZ BANKASI’NIN ALTIN REZERVINDE 1991 YILINDAN BU YANA ILK KEZ BIR ARTIS
OLMASINI BEKLIYORUZ. TURK LIRASI ZORUNLU KARSILIKLARIN DA ALTIN OLARAK TUTULMASINA
IZIN VERILMESINI TAKIBEN ALTIN REZERVLERIMIZDEKI ARTIS SUREBILECEKTIR. MERKEZ
BANKASI, 2009 YILI AGUSTOS AYINDAN 2011 YILI TEMMUZ AYINA KADAR TOPLAM 26
MILYAR ABD DOLARI TUTARINDA DOVIZ SATIN ALDI. BU DOVIZ ALIMLARININ TEMEL AMACI,
HEM FIYAT ISTIKRARINI HEM DE FINANSAL ISTIKRARI DESTEKLEMEK ICIN GEREKTIGINDE VE
BASIRETLI SEKILDE FINANS SISTEMIMIZE DOVIZ LIKIDITESI SAGLAYABILMEKTI. BU
CERCEVEDE DOVIZ PIYASASINDA DERINLIGIN KAYBOLMASINA BAGLI OLARAK SAGLIKSIZ FIYAT
OLUSUMLARI GOZLENDIGINDE DALGALI DOVIZ KURU REJIMI ILE CELISMEYECEK SEKILDE DOVIZ
SATIM IHALELERI DUZENLEYEBILECEK VE/VEYA DOVIZ PIYASASINA DOGRUDAN MUDAHALE
EDEBILECEGIZ. DIGER TARAFTAN KURESEL EKONOMIDE YASANAN GELISMELERE BAGLI
OLARAK, ULKEMIZDE BANKALARARASI DOVIZ PIYASASINDA DOVIZ LIKIDITESI AKISKANLIGINI
ARTIRMAK AMACIYLA BANKAMIZ NEZDINDEKI DOVIZ DEPO PIYASASINDA ARACILIK
FAALIYETLERINE YENIDEN BASLAYABILECEGIZ.
SON OLARAK ISE FINANSAL ISTIKRAR KONUSUNA DEGINECEGIM. 2010 YILI KASIM
AYINDAN BU YANA UYGULAMAKTA OLDUGUMUZ POLITIKALARIN AMACINI OZEL SEKTORUN 4
DIS YUKUMLULUKLERINDE GOZLENEN ASIRI HIZLI ARTISIN YAVASLATILMASI VE BU
YUKUMLULUKLERIN KALITESININ IYILESTIRILMESI SEKLINDE OZETLEYEBILIRIZ. BU DOGRULTUDA
AYLIK BAZDA MEVSIMSEL ETKILERDEN ARINDIRILMIS CARI ISLEMLER ACIGINDA 2011 YILI
TEMMUZ AYINDA BASLAYAN DUSUS EGILIMI 2011 YILI EYLUL AYINDAKI GECICI
DURAKSAMADAN SONRA YILIN SON CEYREGINDE DEVAM EDECEKTIR. CARI ACIGIN
FINANSMANINDA ISE DOGRUDAN YABANCI YATIRIMLARIN VE UZUN VADELI BORCLANMALARIN
PAYINDA ISTIKRARLI ARTIS DEVAM EDIYOR. DC VE DIS TALEPTE YASANAN DENGELENMENIN
ISTIKRARLI OLARAK DEVAMI ICIN OZELLIKLE TUKETICI KREDILERINDEKI MEVCUT BUYUME
EGILIMININ YILIN KALAN KISMINDA BIR MIKTAR DAHA YAVASLATILMASININ YARARLI
OLACAGINI DUSUNUYORUZ. BOYLELIKLE ULKEMIZIN OZEL TASARRUF EGILIMININ ARTMASI
SONUCUNDA CARI ACIKTAKI DUZELTMENIN DAHA HIZLI VE SAGLIKLI BIR SEKILDE
GERCEKLESMESI SAGLANABILECEKTIR. FAIZ KORIDORU ARACILIGIYLA ETKIN LIKIDITE YONETIMI
ONUMUZDEKI DONEMDE BU ACIDAN FINANSAL ISTIKRARA DA KATKI YAPACAK ONEMLI BIR
POLITIKA ARACI OLACAKTIR.
DEGERLI BASIN MENSUPLARI,
IMDI BIRAZ ONCE ACIKLADIGIM CERCEVENIN FIYAT ISTIKRARI KANADINA ILISKIN OLARAK
DAHA AYRINTILI BILGI VERMEK AMACIYLA SIZLERLE 2011 EKIM ENFLASYON RAPORU’NUN
ANA MESAJLARINI PAYLASACAGIM.
RAPOR’DA, HER ZAMANKI GIBI MAKROEKONOMIK GELISMELERE ILISKIN
DEGERLENDIRMELERIMIZI PAYLASIYOR VE GUNCELLENEN ORTA VADELI ENFLASYON
TAHMINLERIMIZ ILE PARA POLITIKASI DURUSUMUZU SUNUYORUZ. AYRICA ENFLASYON
RAPORU'NDA ANA BOLUMLERE ILAVE OLARAK CESITLI KONULARDA DOKUZ AYRI KUTUYA YER
VERDIK. BU KUTULARDA HER ZAMANKI GIBI GUNCEL VE ILGINC KONULARDA YAPILAN
CALISMALARIN BULGULARI DEGERLENDIRILIYOR. ORNEGIN, EURO BOLGESINDEKI BORC KRIZI VE
BORCLARIN SURDURULEBILIRLIGI UZERINE BIR CALISMAMIZ VAR. YINE, YAKIN DONEMDE
KONJONKTUREL OLARAK ONE CIKAN IKI KONU UZERINE DE CALISMALARIMIZ BULUNUYOR.
BUNLARDAN ILKINDE TUTUN URUNLERINDE VERGILENDIRME YONTEMI VE BUNUN TUKETICI
FIYATLARI UZERINDEKI ETKISI INCELENIRKEN, DIGERINDE ISE DOVIZ KURU VE ITHALAT FIYAT
GECISKENLIGI KONUSUNDAKI GUNCEL TAHMINLERIMIZI PAYLASIYORUZ. DIGER KUTULARIN
BASLIKLARINI YANSIDA GORUYORSUNUZ, HEPSI DE TURKIYE EKONOMISININ GUNDEMINE
DAIR AYDINLATICI ANALIZLER ICERIYOR. BIRAZDAN DNTERNET SAYFAMIZDA YAYIMLANACAKLAR,
OKUMANIZI TAVSIYE EDERIM. 5
DEGERLI BASIN MENSUPLARI,
UZUNCA BIR SUREDIR KURESEL EKONOMIYE DAIR GELISMELER POLITIKALARIMIZ UZERINDE
ONEMLI BIR ROL OYNUYOR. BU NEDENLE, KONUSMAMA KURESEL IKTISADI GELISMELERI
OZETLEYEREK DEVAM ETMEK ISTIYORUM.
2011 YILININ UCUNCU CEYREGINDE, EURO BOLGESI’NDE KAMU BORCLARININ
SURDURULEBILIRLIGINE DAIR ENDISELERIN ARTMASI VE ABD EMLAK VE EMEK
PIYASALARINDAKI TOPARLANMANIN ONGORULENDEN DAHA YAVAS OLACAGININ ANLASILMASI
KURESEL EKONOMIYE DAIR ASAGI YONLU RISKLERI BELIRGINLESTIRDI. BOYLECE, KURESEL
IKTISADI FAALIYETE DAIR TAHMINLER ASAGI YONLU GUNCELLENIRKEN, PARA POLITIKALARININ
NORMALLESME SURECININ UZUN BIR SURE ICIN OTELENECEGINE DAIR ALGILAMALAR
GUCLENDI (GRAFIK 1). KURESEL EKONOMIYE DAIR BELIRSIZLIKLERDEKI ARTISA VE RISK
ISTAHINDAKI BOZULMAYA PARALEL OLARAK BU DONEMDE GELISMEKTE OLAN ULKELERDEN
SERMAYE CIKISLARI GOZLENDI. BU GORUNUM GELISMEKTE OLAN ULKELERDE KISA VADELI
ENFLASYON BASKILARINA YOL ACARKEN AYNI ZAMANDA BUYUME VE FINANSAL ISTIKRAR
KAYGILARINI DA ON PLANA CIKARMIS OLDU.
GRAFIK 1.
POLITIKA FAIZI BEKLENTILERINDEKI GUNCELLEMELER*
(GSYDH’LERE GORE AGIRLIKLANDIRILMIS ORTALAMA, YUZDE)
* GELISMIS ULKELER: ABD, AVRUPA BIRLIGI, JAPONYA. GELISMEKTE OLAN ULKELER: CIN,
HINDISTAN, BREZILYA, KORE, MEKSIKA, RUSYA, TURKIYE, POLONYA, ENDONEZYA, G.AFRIKA,
TAYLAND, MALEZYA, DSRAIL, CEK CUMHURIYETI, MACARISTAN, KOLOMBIYA, FILIPINLER.
KAYNAK: BLOOMBERG, CONSENSUS FORECASTS, TCMB.
1. PARA POLITIKASI GELISMELERI VE PARASAL KOSULLAR
TURKIYE CUMHURIYET MERKEZ BANKASI (TCMB) OLARAK 2010 YILININ SONLARINDAN
ITIBAREN UYGULADIGIMIZ POLITIKALARLA ORTA VADELI ENFLASYON GORUNUMUNU BOZMADAN
EKONOMIYI KADEMELI OLARAK DAHA SAGLIKLI BIR BUYUME KOMPOZISYONUNA DOGRU
YONLENDIRMEYI AMACLADIK. BU CERCEVEDE, BIR YANDAN DOVIZ KURUNUN IKTISADI
TEMELLERDEN ASAGI YA DA YUKARI YONDE ASIRI OLCUDE SAPMASINA KARSI POLITIKALAR
UYGULARKEN, DIGER YANDAN KREDILERIN MAKUL ORANLARDA BUYUMESI ICIN DIGER
KURUMLARLA BIRLIKTE GEREKLI TEDBIRLERI ALDIK (GRAFIK 2 VE 3).
BANKAMIZIN VE BANKACILIK DUZENLEME VE DENETLEME KURUMUNUN (BDDK)
UYGULADIGI POLITIKALARIN BIR YANSIMASI OLARAK, YILIN UCUNCU CEYREGINDE KREDI
FAIZLERINDEKI ARTIS DEVAM ETTI (GRAFIK 4 VE 5). GEREK ALINAN TEDBIRLERIN GECIKMELI
ETKILERINE, GEREKSE IKTISADI FAALIYETTEKI IVME KAYBINA BAGLI OLARAK KREDILERIN
BUYUME HIZINDA KAYDA DEGER BIR YAVASLAMA GOZLUYORUZ. HER NE KADAR BU
GELISMEDE MEVSIMSEL UNSURLARIN ROLU OLSA DA, GECMIS YILLARLA KIYASLADIGIMIZDA
BU YAVASLAMANIN DAHA BELIRGIN OLDUGUNU GORUYORUZ (GRAFIK 3). BU DOGRULTUDA,
DOVIZ KURU ETKISINDEN ARINDIRILMIS OLARAK YILLIK KREDI ARTIS HIZININ ONGORDUGUMUZ
GIBI YIL SONUNDA YUZDE 25 SEVIYESINE YAKIN GERCEKLESMESINI BEKLIYORUZ.
TEMMUZ ENFLASYON RAPORU’NDA SUNDUGUMUZ ANA SENARYODA KURESEL IKTISADI
FAALIYETIN KADEMELI TOPARLANMA EGILIMINE DEVAM EDECEGINI VARSAYMIS, ANCAK
KURESEL EKONOMIYE DAIR ASAGI YONLU RISKLERIN BELIRGINLESTIGINI VURGULAMISTIK.
NITEKIM RAPOR’UN YAYIMLANMASININ HEMEN ARDINDAN RISK ALGILAMALARI HIZLA
BOZULARAK EURO BOLGESI’NDEKI BORC SORUNLARI DAHA DA DERINLESTI VE ANA
SENARYODA TEMEL ALDIGIMIZ GORUNUM DEGISTI. BU GELISMELERIN FINANSAL ISTIKRAR VE
IKTISADI FAALIYET UZERINDE OLUSTURABILECEGI OLUMSUZ ETKILERI SINIRLAMAK AMACIYLA
BIR DIZI ONLEM ALDIK. BU TEDBIRLERI ALMAKTAKI AMACIMIZ, KURESEL EKONOMIDEN
KAYNAKLANABILECEK OLASI BIR FINANSAL CALKANTI DURUMUNDA PIYASAYA IHTIYACI OLAN
LIKIDITEYI ZAMANINDA, KONTROLLU VE ETKILI BIR SEKILDE SAGLAYABILMEKTI. AYRICA,
KURESEL EKONOMIYE DAIR GIDEREK ARTAN SORUNLARIN YURT ICI IKTISADI FAALIYET UZERINDE
DURGUNLUGA YOL ACMA RISKINI AZALTMAK AMACIYLA POLITIKA FAIZINDE OLCULU BIR
INDIRIME GITTIK. BUNUN YANI SIRA, BANKACILIK SISTEMININ YUKUMLULUKLERININ VADESINI
UZATMAK AMACIYLA TURK LIRASI ZORUNLU KARSILIK ORANLARINDA DA DUZENLEMELER
YAPTIK (GRAFIK 6). AYRICA TEMMUZ ENFLASYON RAPORU’NUN YAYIMLANDIGI
DONEMDEN BU YANA KURESEL EKONOMIYE DAIR BELIRSIZLIKLERIN HIZLA ARTMASI VE
GELISMEKTE OLAN ULKELERDEN SERMAYE CIKISLARININ HIZLANMASI, DOVIZ PIYASASINDA
OLUSAN DALGALANMALARI SINIRLAMAYA YONELIK BIR DIZI LIKIDITE TEDBIRI ALMAMIZI
GEREKTIRDI.
DEGERLI KONUKLAR,
AGUSTOS AYINDAN ITIBAREN KURESEL RISK ISTAHINDAKI BOZULMANIN DEVAM ETMESI
TURK LIRASININ ASIRI DEGER KAYBETMESINE YOL ACTI. 2010 YILININ KASIM AYINDAN BU
YANA DEGER KAYBININ BIRIKIMLI OLARAK YUZDE 30’LARA ULASMIS OLMASI ENFLASYON
GORUNUMU UZERINDE RISK OLUSTURMAYA BASLADI. BUNA EK OLARAK EKIM AYINDA FIYATI
YONETILEN/YONLENDIRILEN URUNLERDEKI AYARLAMALARIN TEMMUZ ENFLASYON
RAPORU’NDAKI ONGORULERIMIZIN OLDUKCA UZERINDE OLMASI KISA VADELI ENFLASYON
TAHMINLERIMIZDE YUKARI YONLU BELIRGIN BIR GUNCELLEME YAPMAMIZI GEREKTIRDI. BU
DURUMUN ORTA VADELI ENFLASYON BEKLENTILERINI VE GORUNUMUNU ETKILEMESINE IZIN
VERMEYECEGIMIZI VE BU DOGRULTUDA GEREKEN POLITIKA TEDBIRLERINI ALACAGIMIZI
VURGULAMAK ISTIYORUM. KONUSMAMIN BASINDA AYRINTILARINI VERDIGIM POLITIKA
TEDBIRLERINI VE EKIM AYI TOPLANTIMIZDA GECELIK BORC VERME FAIZLERINI ONEMLI OLCUDE
ARTIRMA KARARIMIZI BU CERCEVEDE DEGERLENDIRMEK GEREKIR (GRAFIK 6).

IMDI TAHMINLERIMIZE TEMEL OLUSTURAN MAKROEKONOMIK GORUNUME VE
VARSAYIMLARIMIZA DEGINECEGIM. ONCELIKLE YAKIN DONEM ENFLASYON GELISMELERINI
OZETLEYIP, TEMMUZ AYINDA PAYLASTIGIMIZ KISA VADELI TAHMINLERIMIZI YILIN UCUNCU
CEYREGINDEKI GERCEKLESMELER ILE KIYASLAMAK ISTIYORUM. YILIN UCUNCU CEYREGINDE,
TEMEL MAL FIYATLARI TURK LIRASINDAKI ASIRI DEGER KAYBINA BAGLI OLARAK
ONGORULERIMIZIN OTESINDE BIR ARTIS SERGILEDI. GIDA GRUBU FIYATLARININ YILLIK ARTIS HIZI
ISE ISLENMEMIS GIDA FIYATLARINDAKI BAZ ETKISIYLE BELIRGIN BIR DUSUS GOSTERDI. BU IKI
ETKININ BUYUK OLCUDE BIRBIRINI TELAFI ETMESIYLE, YANSIDA DA GORDUGUNUZ GIBI
ENFLASYON CEYREK BOYUNCA GENELDE YATAY BIR SEYIR IZLEDI (GRAFIK 7). ANCAK DOVIZ
KURUNDAKI GELISMELERIN DAHA BASKIN OLMASI NEDENIYLE, ENFLASYON ONCEKI RAPORDA
ONGORDUGUMUZ TAHMIN ARALIGININ SINIRLI BIR MIKTAR UZERINDE GERCEKLESTI.
TEMEL ENFLASYON GOSTERGELERININ ANA EGILIMI, DOVIZ KURU GELISMELERINE BAGLI
OLARAK YILIN UCUNCU CEYREGINDE YUKSELIS GOSTERDI (GRAFIK 8). BU GELISME ESAS
OLARAK TEMEL MAL FIYATLARINDAKI ARTISTAN KAYNAKLANSA DA, HIZMET ENFLASYONUNUN
ANA EGILIMININ GORELI OLARAK DAHA ILIMLI SEYRETTIGINI GORUYORUZ
2011 YILININ IKINCI CEYREGINDE, IKTISADI FAALIYET TEMMUZ ENFLASYON RAPORU’NDA
ORTAYA KOYDUGUMUZ GORUNUME KIYASLA DAHA GUCLU OLDU. DOLAYISIYLA, BU DONEME
ILISKIN CIKTI ACIGI TAHMINLERIMIZI YUKARI YONLU GUNCELLEDIK. BU DONEMDE
BUYUMENIN TEMEL BELIRLEYICISI OZEL KESIM TUKETIM VE YATIRIM HARCAMALARI OLDU.
KURESEL EKONOMIDEKI GELISMELERE BAGLI OLARAK IHRACAT ZAYIF SEYREDERKEN, ALINAN
TEDBIRLER SONRASINDA IC TALEPTE GOZLENEN YAVASLAMANIN ETKISIYLE ITHALAT KAYDA
DEGER BIR ORANDA GERILEDI. BU DOGRULTUDA, UZUN BIR ARADAN SONRA ILK DEFA NET DIS
TALEP BUYUMEYE CEYREKLIK BAZDA POZITIF KATKI YAPMIS OLDU. DIGER BIR IFADEYLE,
BUYUMENIN KOMPOZISYONU ARZU ETTIGIMIZ YONDE DEGISMEYE BASLADI (GRAFIK 10).
YILIN UCUNCU CEYREGINDE ISE SIKILASTIRICI ZORUNLU KARSILIK VE LIKIDITE POLITIKALARININ
GECIKMELI ETKILERINE BAGLI OLARAK, YURT ICI TALEP YAVASLAMAYA DEVAM ETTI.
BDDK’NIN ALDIGI TEDBIRLERIN VE MALIYE POLITIKASINDAKI SIKI DURUSUN DA KATKISIYLA,
YILIN UCUNCU CEYREGINDE IC TALEP BUYUMESI MAKUL BIR SEVIYEYE GETIRILDI. KREDI,
URETIM VE SATIS VERILERI ILE GUVEN ENDEKSLERI BU DONEMDE, OZEL TUKETIM
TALEBINDEKI YAVASLAMANIN SURDUGUNE ISARET EDIYOR. BU CERCEVEDE, YILIN UCUNCU
CEYREGINDE YURT ICI TALEBIN YAVASLAMAYA DEVAM ETTIGI BIR GORUNUM ESAS ALDIK

KURESEL BUYUME TAHMINLERI ISE YILIN UCUNCU CEYREGINDE OZELLIKLE GELISMIS ULKELER
KAYNAKLI OLARAK BELIRGIN SEKILDE ASAGI YONLU GUNCELLENDI. BU DOGRULTUDA, TURKIYE
ICIN IHRACAT AGIRLIKLI KURESEL BUYUME ENDEKSINE ILISKIN PROJEKSIYONLAR, DIS
TALEBIMIZDE BIR ONCEKI DONEME GORE DAHA ZAYIF BIR ORTA VADELI GORUNUME ISARET
EDIYOR (GRAFIK 12). DOLAYISIYLA, TAHMINLERIMIZI URETIRKEN DIS TALEBIN BIR ONCEKI
DONEME KIYASLA DAHA ZAYIF SEYRETTIGI BIR GORUNUM ESAS ALDIK.
SONUC OLARAK, CIKTI ACIGINI KISA VADE ICIN YUKARI YONLU, ORTA VADE ICIN ISE ASAGI
YONLU GUNCELLEDIK. AYRICA, PETROL VE DIGER EMTIA FIYATLARINA ILISKIN
VARSAYIMLARIMIZI DA SINIRLI OLCUDE DUSURDUK (GRAFIK 13). BU GUNCELLEMELERIN
2011 VE 2012 YIL SONU TAHMINLERINE OLAN KATKISINI YANSIDA GORUYORSUNUZ
(TABLO 1).
DEGERLI KONUKLAR,
TEMMUZ ENFLASYON RAPORU’NDA TUTUN URUNLERI FIYAT ARTISININ ENFLASYON HEDEFI ILE
UYUMLU GERCEKLESECEGINI VE ENFLASYONA KATKISININ 0,3 PUAN CIVARINDA OLACAGINI
VARSAYMISTIK. ANCAK, YAKIN DONEMDEKI GELISMELERI DIKKATE ALARAK SOZ KONUSU
KATKI TAHMININI 0,9 PUANA GUNCELLEDIK. BU GELISME KISA DONEMLI ENFLASYON
TAHMINLERIMIZI 0,6 PUAN ARTIRICI YONDE ETKILEDI (TABLO 1).
TAHMINLERIMIZI OLUSTURURKEN MALIYE POLITIKASI TARAFINDA ISE ORTA VADELI PROGRAM
(OVP) VARSAYIMLARINI TEMEL ALDIK. DOLAYISIYLA, FAIZ DISI HARCAMALARIN MILLI GELIRE
ORANININ 2012 YILINDAN ITIBAREN KADEMELI OLARAK AZALTILDIGI, KAMU BORCUNUN MILLI
GELIRE ORANINDAKI DUSUSUN SURDUGU, RISK PRIMINDE ISE ONEMLI BIR DEGISIM
OLMADIGI BIR CERCEVE ESAS ALDIK. AYRICA, VERGI AYARLAMALARININ VE
YONETILEN/YONLENDIRILEN FIYATLARIN ENFLASYON HEDEFLERI VE OTOMATIK FIYATLAMA
MEKANIZMALARI ILE UYUMLU OLACAGINI VARSAYDIK.
SAYGIDEGER BASIN MENSUPLARI,
DAHA ONCE DE BELIRTTIGIM GIBI, TEMMUZ ENFLASYON RAPORU’NUN YAYIMLANDIGI
DONEMDEN BUGUNE KURESEL RISK ISTAHINDAKI BOZULMA ILE BIRLIKTE GELISMEKTE OLAN
ULKELERDEN HIZLI SERMAYE CIKISLARI YASANDI. DOLAYISIYLA TURK LIRASINDAKI ASIRI
DEGER KAYBI BELIRGINLESTI. BU GELISME YONETILEN/YONLENDIRILEN URUNLERDEKI FIYAT
ARTISLARININ DA ETKISIYLE GENEL FIYATLAMA DAVRANISLARININ BOZULMASI RISKINI ARTTIRDI.
BU DURUM KARSISINDA GUCLU BIR POLITIKA TEPKISI VEREREK EKIM AYI TOPLANTIMIZDA
GECELIK BORC VERME FAIZLERIMIZI BELIRGIN SEKILDE YUKSELTTIK (GRAFIK 6). PARASAL
SIKILASTIRMANIN ONUMUZDEKI DONEMDE OLUSABILECEK IKINCIL ETKILERI BERTARAF
ETMESINI BEKLIYORUZ. BUNUNLA BIRLIKTE, KISA VADEDE ISLENMEMIS GIDA FIYATLARINDAKI
BAZ ETKISININ DE KATKISIYLA YILLIK ENFLASYONUN YUKSELECEGINI TAHMIN EDIYORUZ.
TAHMINLERIMIZI OLUSTURURKEN TUKETICI KREDILERININ YILLIK BUYUME HIZININ KADEMELI
OLARAK YAVASLAMAYA DEVAM ETTIGINI VE YAKIN DONEMDE ALDIGIMIZ POLITIKA
TEDBIRLERI CERCEVESINDE YILIN SON CEYREGINDE PARASAL KOSULLARDA BELIRGIN BIR
SIKILASTIRMA YAPILDIGINI VARSAYDIK. BU CERCEVEDE, ENFLASYONUN, YUZDE 70
OLASILIKLA, 2011 YILI SONUNDA ORTA NOKTASI YUZDE 8,3 OLMAK UZERE YUZDE 7,8 ILE
8,8 ARALIGINDA GERCEKLESECEGINI ONGORUYORUZ. 2012 YILININ SONUNDA ISE
ENFLASYONUN ORTA NOKTASI YUZDE 5,2 OLMAK UZERE YUZDE 3,7 ILE 6,7 ARALIGINDA
GERCEKLESECEGINI TAHMIN EDIYORUZ. ORTA VADEDE ENFLASYONUN YUZDE 5 HEDEFI
DUZEYINDE ISTIKRAR KAZANACAGINI ONGORUYORUZ (GRAFIK 14). 13
GRAFIK 14.
ENFLASYON VE CIKTI ACIGI TAHMINLERI
* ENFLASYONUN TAHMIN ARALIGI ICINDE KALMA OLASILIGI YUZDE 70’TIR.
BU NOKTADA, ACIKLANACAK HER TURLU YENI VERININ VE HABERIN PARA POLITIKASI
DURUSUMUZU DEGISTIRMEMIZE NEDEN OLABILECEGINI TEKRAR VURGULAMAK ISTIYORUM.
TAHMINLERIMIZI OLUSTURURKEN PARA POLITIKASININ GORUNUMUNE ILISKIN IFADE ETMIS
OLDUGUM VARSAYIMLAR TARAFIMIZCA VERILMIS BIR TAAHHUT OLARAK ALGILANMAMALIDIR;
BU HUSUSUN ALTINI BIR KEZ DAHA ONEMLE CIZIYORUM.
SONUC OLARAK, TEMELDE DOVIZ KURU GELISMELERINE VE YONETILEN/YONLENDIRILEN
FIYATLARDAKI YUKSEK ORANLI ARTISLARA BAGLI OLARAK KISA VADEDE ENFLASYON TAHMIN
PATIKAMIZI YUKARI YONLU GUNCELLEDIK. BU NOKTADA VURGULAMAK ISTERIM KI, SOZ
KONUSU ETKILER, KALICI BIR ENFLASYON ARTISINDAN ZIYADE ENFLASYONU GECICI SURE
ETKILEYECEK GORELI FIYAT HAREKETLERINI YANSITMAKTADIR. ZIRA SON DONEMDE
VERDIGIMIZ GUCLU POLITIKA TEPKISI DAHILINDE YILIN SON CEYREGI ICIN VARSAYILAN
PARASAL SIKILASTIRMA, IKINCIL ETKILERIN ORTAYA CIKMASINI ENGELLEYECEKTIR.
DEGERLI KONUKLAR,
SON DONEMDE TCMB’NIN POLITIKA DURUSUNU SIKILASTIRMASININ TEMELDE DOVIZ
KURUNDAN GELEN ENFLASYON BASKILARININ BEKLENTILERI BOZMASINI ENGELLEMEYE
YONELIK BIR ADIM OLDUGUNU TEKRAR VURGULAMAK ISTIYORUM. BU NOKTADA, SOYLE BIR
SORUYA YANIT ARAMAK ONEM KAZANIYOR: "POLITIKA TEPKISI VERMESEYDIK ENFLASYON
HANGI NOKTAYA GIDERDI?" BU HUSUSUN DAHA NET ANLASILMASI ACISINDAN YANSIDAKI
GRAFIGE DIKKATINIZI CEKMEK ISTERIM (GRAFIK 15). BU GRAFIK SU SORUYA YANIT ARIYOR:
MERKEZ BANKASI DOVIZ KURUNDAKI VE ENFLASYONDAKI GELISMELERE TEPKI VERMEDEN
UZUN SURE BEKLESEYDI, SADECE DOVIZ KURU HAREKETLERINDEN VE
YONETILEN/YONLENDIRILEN FIYAT AYARLAMALARINDAN KAYNAKLANABILECEK BIRIKIMLI
ENFLASYON NE OLURDU? BIZIM HESAPLAMALARIMIZA GORE, POLITIKA ONLEMI
ALMADIGIMIZ DURUMDA 2011 YILI SONUNDA SOZ KONUSU UNSURLARIN ENFLASYONA
KATKISI 6 PUANA KADAR ULASABILECEKTI.

TCMB’NIN TEPKI VERMEDIGI DURUMDA DOVIZ KURU GELISMELERININ VE
TUTUN URUNLERINDEKI VERGI AYARLAMASININ YILLIK ENFLASYONA OLASI KATKISI
(YUZDE)
BOYLECE TUFE ENFLASYONU, TEMELDE DOVIZ KURUNDAKI ASIRI DEGER KAYBINA BAGLI
OLARAK, ENFLASYON BEKLENTILERINDEKI BOZULMANIN DA ETKISIYLE, YIL SONUNDA YUZDE
10,1 ILE CIFT HANELI RAKAMLARA ULASACAKTI (TABLO 2). BOYLE BIR DURUMDA, ULKEMIZDE
HIZMET SEKTORUNDEKI GERIYE DONUK FIYATLAMA DAVRANISLARINI DA GOZ ONUNE
ALDIGIMIZDA, ENFLASYONUN UZUN SURE YUKSEK SEVIYELERDE KALMASI SOZ KONUSU
OLABILECEK VE BU DURUM BEKLENTILERI BOZARAK SON YILLARDA FIYAT ISTIKRARI YOLUNDA
BUYUK FEDAKARLIKLARLA ELDE ETTIGIMIZ KAZANIMLARI KAYBETMEMIZE NEDEN
OLABILECEKTI. DOLAYISIYLA, ENFLASYONU TEKRAR MAKUL SEVIYELERE CEKMENIN MALIYETI
COK DAHA YUKSEK OLABILECEKTI. DSTE BU NEDENLE BUTUN BU OLUMSUZ GELISMELERE IZIN
VERMEMEK ICIN DOVIZ PIYASASINA AKTIF BIR SEKILDE MUDAHALEDE BULUNDUK VE FIYAT
ISTIKRARI TEMEL ONCELIGIMIZ DOGRULTUSUNDA GECELIK BORC VERME FAIZLERINI ARTIRARAK
GUCLU BIR POLITIKA TEPKISI VERDIK. AYRICA, BUGUN ACIKLADIGIM STRATEJI CERCEVESINDE
DOVIZ KURUNUN IKTISADI TEMELLERDEN KOPUK DUZEYLERDE SEYRETMESINE VE BU
DURUMUN FIYAT ISTIKRARI ILE FINANSAL ISTIKRARI BOZMASINA GOZ YUMMAYACAGIMIZI DA
NET BIR SEKILDE IFADE ETTIK. ONUMUZDEKI DONEMDE DE FIYAT ISTIKRARINI SAGLAMAK
ICIN GEREKEN HER TURLU TEDBIRI ALACAGIMIZI BIR KEZ DAHA VURGULAMAK ISTERIM.

KONUSMAMIN SON BOLUMUNDE, ENFLASYON GORUNUMUNE ILISKIN RISKLERE VE BU
RISKLERIN GERCEKLESMESI DURUMUNDA PARA POLITIKASININ NASIL SEKILLENEBILECEGINE
DEGINECEGIM.
ENFLASYONUN KISA VADEDE HEDEFIN UZERINDE SEYREDECEK OLMASI, ENFLASYON
BEKLENTILERININ VE FIYATLAMA DAVRANISLARININ YAKINDAN IZLENMESINI GEREKTIRIYOR. BU
DOGRULTUDA, EKIM AYI ITIBARIYLA BU RISKLERI BERTARAF ETMEYE YONELIK BIR POLITIKA
DURUSUNA GECTIK. ONUMUZDEKI DONEMDE DE SOZ KONUSU RISKLERI DIKKATLE TAKIP
EDECEK VE ORTA VADELI ENFLASYON GORUNUMUNUN BOZULMAMASI ICIN GEREKLI
TEDBIRLERI ALACAGIZ.
RAPOR’DA SUNDUGUMUZ ORTA VADELI GORUNUM, KURESEL IKTISADI FAALIYETIN UZUNCA BIR
MUDDET ZAYIF SEYREDECEGI, ANCAK MEVCUT DURUMA KIYASLA EK BIR KOTULESME
OLMAYACAGI VARSAYIMINA DAYANIYOR. BUNUNLA BIRLIKTE, KURESEL EKONOMIYE DAIR
BELIRSIZLIKLER ONEMINI KORUMAYA DEVAM EDIYOR. OZELLIKLE EURO BOLGESI ULKELERININ
KAMU BORCUNA ILISKIN SORUNLARIN GIDEREK ARTMASI, KURESEL EKONOMIYE DAIR ASAGI
YONLU RISKLERI CANLI TUTUYOR. TEMMUZ ENFLASYON RAPORU’NUN YAYIMLANDIGI
DONEMDEN BU YANA EURO BOLGESI ULKELERINDE KAMU BORCUNUN SURDURULEBILIRLIGINE
ILISKIN ENDISELER DAHA DA ARTTI VE SORUNLARIN BANKACILIK SEKTORUNE SIRAYET EDECEGI
YONUNDEKI ALGILAMALAR GUCLENDI. SOZ KONUSU SORUNLARIN GIDERILEMEMESI VE BU
DURUMUN BIR YAYILMA ETKISIYLE BIRLIKTE KURESEL SORUNLARI DAHA DA DERINLESTIRMESI,
ONEMLI BIR RISK UNSURU OLARAK ORTAYA CIKIYOR. BU BAGLAMDA, KURESEL EKONOMIDEKI
GELISMELERI YAKINDAN IZLEYEREK YURT ICI PIYASALARDAKI ISTIKRARI SAGLAMAK ICIN
GEREKLI POLITIKA TEDBIRLERINI GECIKMEKSIZIN ALMAYA DEVAM EDECEGIZ. 16
PARA POLITIKASI STRATEJIMIZI OLUSTURURKEN MALIYE POLITIKASINA ILISKIN GELISMELERI
YAKINDAN TAKIP ETMEYE DEVAM EDECEGIZ. RAPOR’DA BAZ SENARYODA YER ALAN
ENFLASYON TAHMINLERIMIZ OVP’DE BELIRLENEN CERCEVEYI ESAS ALIYOR, DOLAYISIYLA
MALI DISIPLININ DEVAMINI ONGORUYOR. MALIYE POLITIKASININ SOZ KONUSU CERCEVEDEN
BELIRGIN OLARAK SAPMASI VE BU DURUMUN ORTA VADELI ENFLASYON GORUNUMUNU
OLUMSUZ ETKILEMESI HALINDE PARA POLITIKASI DURUSUMUZU GUNCELLEMEMIZ SOZ
KONUSU OLABILECEKTIR.
ONUMUZDEKI DONEMDE PARA POLITIKASINI OLUSTURURKEN, FIYAT ISTIKRARININ KALICI
OLARAK TESIS EDILMESINE ODAKLANMAYA VE FINANSAL ISTIKRARI GOZETMEYE DEVAM
EDECEGIZ. BU SURECTE BANKAMIZ VE DIGER KURUMLARCA ALINAN FINANSAL ISTIKRARA
YONELIK ONLEMLERIN ENFLASYON GORUNUMU UZERINDEKI ETKISINI DE DIKKATLE
DEGERLENDIRECEGIZ. ORTA VADEDE MALI DISIPLININ SURDURULMESININ VE YAPISAL
REFORM SURECININ GUCLENDIRILMESININ, ULKEMIZIN KREDI RISKINDEKI GORELI IYILESMEYE
KATKIDA BULUNARAK MAKROEKONOMIK ISTIKRARI VE FIYAT ISTIKRARINI DESTEKLEYECEGINI
DUSUNUYORUZ. MALI DISIPLININ DEVAMI AYNI ZAMANDA PARA POLITIKASININ HAREKET
ALANINI GENISLETECEK VE UZUN VADELI FAIZLERIN DUSUK DUZEYLERDE KALICI OLMASINI
SAGLAYARAK TOPLUMSAL REFAHI DESTEKLEYECEKTIR. BU CERCEVEDE, YENI ACIKLANAN
OVP’NIN GEREKTIRDIGI YAPISAL DUZENLEMELERIN HAYATA GECIRILMESI KONUSUNDA
ATILACAK ADIMLARIN BUYUK ONEM TASIDIGINI HATIRLATARAK KONUSMAMA SON VERIYOR
VE KATILIMINIZ ICIN HEPINIZE TESEKKURLERIMI SUNUYORUM.


-MATRIKS-

< 26.10.2011 diğer haberleri için tıklayınız.