I. PARA POLITIKASI GENEL CERCEVESI
GENEL DEGERLENDIRME
1. 2010 YILINDA KURESEL EKONOMI KADEMELI OLARAK TOPARLANMAYA DEVAM
EDERKEN, KURESEL KRIZIN KAYNAGI OLAN GELISMIS EKONOMILERDEKI
TOPARLANMA DAHA YAVAS VE KIRILGAN BIR GORUNUM ARZ ETMEKTEDIR.
GELISMIS EKONOMILERDE GEREK FINANSAL KURULUSLARIN VE FIRMALARIN,
GEREKSE HANEHALKININ BILANCO ONARIM SURECININ DEVAM ETMESI, OZEL
TUKETIM VE YATIRIMIN IKTISADI FAALIYETTEKI TOPARLANMAYA VERDIGI DESTEGI
SINIRLAMAKTADIR. ISGUCU PIYASASINDAKI TOPARLANMANIN IKTISADI FAALIYETE
KIYASLA DAHA YAVAS OLMASI DA OZEL TUKETIMI SINIRLAYAN BIR DIGER
FAKTORDUR.
2. GELISMEKTE OLAN EKONOMILERDEKI TOPARLANMANIN ISE DAHA HIZLI VE
ISTIKRARLI BICIMDE GERCEKLESTIGI GOZLENMEKTEDIR. NITEKIM, ARALARINDA
ULKEMIZIN DE BULUNDUGU BIRCOK GELISMEKTE OLAN ULKEDE URETIM, 2010
YILINDA KRIZ ONCESI SEVIYELERININ UZERINE CIKMIS, BU ULKELERDEKI ISGUCU
PIYASALARI DA DAHA ISTIKRARLI BIR IYILESME GOSTERMISTIR. BU CERCEVEDE,
2010 YILINDA GELISMIS VE GELISMEKTE OLAN ULKE EKONOMILERININ
TOPARLANMA HIZLARI ARASINDAKI AYRISMA DAHA DA BELIRGINLESMISTIR.
3. GELISMIS VE GELISMEKTE OLAN ULKE EKONOMILERI ARASINDAKI AYRISMA, BU
ULKELERDEKI PARA POLITIKASI UYGULAMALARINA DA YANSIMISTIR. BU
CERCEVEDE, YENI EKONOMIK SORUNLARIN ORTAYA CIKMASINDAN DOLAYI
GELISMIS EKONOMILERDE YASANAN DAHA ONCE BENZERI GORULMEMIS
BOYUTTAKI PARASAL GENISLEME DEVAM ETMEKTEDIR. YAKIN DONEMDE ONDE
GELEN MERKEZ BANKALARININ ALDIKLARI EK PARASAL ONLEMLER, BU
EKONOMILERDEKI DUSUK FAIZ SEVIYELERININ VE BOL LIKIDITE KOSULLARININ
UZUNCA BIR SURE DEVAM EDECEGINE ISARET ETMEKTEDIR. GELISMEKTE OLAN
ULKELERDE ISE, IKTISADI FAALIYETTEKI TOPARLANMANIN GORELI OLARAK HIZLI SEYRI
BIRCOK MERKEZ BANKASININ KRIZ SURECINDE UYGULAMAYA KOYDUGU
ONLEMLERI GERI ALMASINA NEDEN OLMUSTUR.
4. KRIZIN FINANSAL PIYASALAR UZERINDEKI ETKISININ HAFIFLEMESIYLE BIRLIKTE,
TURKIYE CUMHURIYET MERKEZ BANKASI (MERKEZ BANKASI) 14 NISAN 2010
TARIHINDE, KRIZ SIRASINDA ALINAN LIKIDITE ONLEMLERININ GERI ALINMASINI VE 3
PARA POLITIKASININ OPERASYONEL CERCEVESINI NORMALLESTIRMEYI ICEREN CIKIS
STRATEJISINI ACIKLAMISTIR. MERKEZ BANKASI, KREDI PIYASASINDA GOZLENEN
OLUMLU GELISMELERI VE IKTISADI FAALIYETTEKI TOPARLANMA EGILIMINI DE
DIKKATE ALARAK, KRIZ DONEMINDE DEVREYE SOKULAN GECICI LIKIDITE
DESTEKLERINI GERI CEKMIS, BU KAPSAMDA PIYASAYA IHTIYACINDAN FAZLA
SAGLANAN LIKIDITEYI KADEMELI OLARAK AZALTIRKEN ZORUNLU KARSILIK ORANLARINI
ARTIRMISTIR.
5. MERKEZ BANKASI, PARA POLITIKASI CIKIS STRATEJISININ YANI SIRA, FINANSAL
ISTIKRARA KATKI YAPMAK AMACIYLA REZERV BIRIKIMINI HIZLANDIRIRKEN SERMAYE
AKIMLARININ DEGISKENLIGINE UYUM SAGLAYABILMEK ICIN DOVIZ ALIM
IHALELERINDE DAHA ESNEK BIR YONTEM TASARLAMIS VE EKIM AYINDAN ITIBAREN
BU YONTEMI UYGULAMAYA KOYMUSTUR. BUNUN YANI SIRA MERKEZ BANKASI,
FINANSAL ISTIKRARA ILISKIN RISKLERI SINIRLANDIRMAYA YONELIK ALTERNATIF
ARACLARIN DAHA ETKILI KULLANILABILMESINI SAGLAMAK ICIN TURK LIRASI ZORUNLU
KARSILIKLARA FAIZ ODENMESI UYGULAMASINA SON VERMIS VE LIKIDITE
YONETIMININ OPERASYONEL YAPISINI DEGISTIRMISTIR. TUM BUNLARA EK OLARAK
MERKEZ BANKASI KURESEL PARASAL GENISLEMEDEN KAYNAKLANAN SERMAYE
GIRISLERINI DAHA UZUN VADELI YATIRIM ARACLARINA YONLENDIRMEK AMACIYLA
SON IKI AYDA BIR DIZI YENI TEDBIR ALMISTIR.
6. KRIZ SONRASI SURECTE, TURKIYE’DE PARASAL AKTARIM MEKANIZMASININ DAHA
ETKIN BICIMDE CALISTIGI GOZLENMEKTEDIR. NITEKIM, BU DONEMDE RISK
ALGILAMALARINDAKI DALGALI SEYRE KARSIN, PARA VE KREDI PIYASALARINDA
OLUSAN FAIZLERIN TEMEL BELIRLEYICISI MERKEZ BANKASI’NIN POLITIKA FAIZI
OLMUSTUR. TURKIYE EKONOMISININ NORMALLESME SURECINDE ONEMLI BIR
ASAMA OLAN BU DURUMUN ORTAYA CIKMASINDA, KRIZ SURECINDE UYGULANAN
BASIRETLI PARA POLITIKASI ONEMLI ROL OYNAMISTIR.
7. GEREK KURESEL OLCEKTE FAIZLERIN DUSUK SEYRETMESI GEREKSE MERKEZ
BANKASI’NIN POLITIKA FAIZLERINI DUSUK DUZEYLERDE SABIT TUTACAGINI
ACIKLAMASI 2010 YILINDA PIYASA FAIZLERININ TARIHSEL OLARAK EN DUSUK
DUZEYLERE INMESINI VE BU SEVIYELERDE SEYRETMESINI SAGLAMISTIR. BU
EGILIM HER VADEDE GOZLENMIS, TURKIYE’YE DAIR RISKLILIK ALGILAMALARINDA
GOZLENEN IYILESMENIN DE KATKISIYLA UZUN VADELI FAIZLERDEKI DUSUS DAHA
BELIRGIN OLMUSTUR. KREDI DERECELENDIRME KURULUSLARININ 2010 YILINDA 4
GERCEKLESTIRDIKLERI NOT ARTIRIMLARI, TURKIYE’NIN RISKLILIGINE DAIR
ALGILAMALARDAKI IYILESMENIN KALICI OLDUGUNU TEYID ETMEKTEDIR. NITEKIM
TURKIYE, RISK PRIMI GOSTERGELERI KRIZ ONCESINE KIYASLA EN YUKSEK
MIKTARDA DUSEN ULKELER ARASINDA YER ALMAKTADIR.
YENI KURESEL KONJONKTURDE MERKEZ BANKASI POLITIKALARI
8. MEVCUT KONJONKTURDE EKONOMIMIZDE GOZLEMEKTE OLDUGUMUZ IC VE DIS
TALEBIN BUYUME HIZLARINDAKI AYRISMA VE HIZLI KREDI GENISLEMESI CARI
ACIGI ARTIRMAKTADIR. BUNA ILAVE OLARAK, AVRUPA VE ABD EKONOMILERINDEKI
SON GELISMELER VE ALINAN KARARLAR, KURESEL OLCEKTE PARASAL GENISLEMEYE
YOL ACARAK CARI ACIGIN 2011-2013 DONEMI ICIN HAZIRLANAN ORTA VADELI
PROGRAM (OVP)’DA YER ALAN ONGORULERI ASMA IHTIMALINI GUNDEME
GETIRMISTIR.
9. MERKEZ BANKASI’NIN TEMEL AMACI FIYAT ISTIKRARINI SAGLAMAKTIR. AYRICA
KURULUS KANUNUMUZ BANKAMIZI, FINANSAL SISTEMDE ISTIKRARI SAGLAYICI
TEDBIRLERI ALMAKLA DA GOREVLENDIRMISTIR. FIYAT ISTIKRARI VE FINANSAL ISTIKRAR
BIRBIRLERINI TAMAMLAYICI IKI ONEMLI HEDEFTIR. MERKEZ BANKASI TURKIYE’DE
FINANSAL ISTIKRARDAN SORUMLU KURUMLARDAN BIRIDIR. MERKEZ BANKASI,
GOZETIM VE DENETIMDEN SORUMLU DIGER KURUMLARDAN FARKLI OLARAK
FINANSAL ISTIKRARA MAKRO ACIDAN BAKMAKTADIR.
10. ICINDE BULUNDUGUMUZ KURESEL KONJONKTUR, MERKEZ BANKASI’NIN, TEMEL
POLITIKA ARACI OLAN KISA VADELI FAIZLERLE BIRLIKTE, LIKIDITE YONETIMI VE
ZORUNLU KARSILIKLAR GIBI ALTERNATIF ARACLARIN DA ETKIN BICIMDE KULLANILDIGI
BIR POLITIKA BILESIMININ UYGULANMASINI GEREKLI KILMAKTADIR.
11. MERKEZ BANKASI, KURESEL KRIZIN ZIRVE YAPTIGI 2008 EYLUL AYINDAN BU
YANA, FIYAT ISTIKRARI AMACI VE FINANSAL ISTIKRAR GOREVI DOGRULTUSUNDA,
FARKLI ARACLARIN BIR ARADA KULLANILDIGI BIR POLITIKA BILESIMI UYGULAMAKTADIR.
ONUMUZDEKI DONEMDE DE MERKEZ BANKASI, FIYAT ISTIKRARINA KALICI BIR
SEKILDE ULASIRKEN FINANSAL ISTIKRARI DA MAKRO DUZEYDE GOZETIP KORUMAK
AMACIYLA KISA VADELI FAIZLERI VE FAIZ DISI ARACLARI ESGUDUM ICINDE
KULLANMAYA DEVAM EDECEKTIR. 5
12. MERKEZ BANKASI’NIN UYGULADIGI POLITIKANIN BIR BUTUN OLARAK
DEGERLENDIRILMESI GEREKMEKTEDIR. YENI KONJONKTURDE PARA POLITIKASI
DURUSU SADECE POLITIKA FAIZININ SEVIYESI TARAFINDAN DEGIL, YUKARIDA SOZU
EDILEN POLITIKA ARACLARININ TUMUNUN BILESIMI TARAFINDAN BELIRLENMEKTE VE
ENFLASYON GORUNUMU DEGERLENDIRILIRKEN ALINAN BUTUN TEDBIRLERIN NET ETKISI
HESABA KATILMAKTADIR.
13. FINANSAL ISTIKRARIN KORUNMASINA DAIR ATILACAK ONCELIKLI ADIMLARIN
BASINDA BANKACILIK SEKTORUNUN YUKUMLULUKLERININ VADESINI UZATMAK
GELMEKTEDIR. TURKIYE’DE BANKACILIK SEKTORU, DIGER BIRCOK ULKEYE KIYASLA
DAHA SAGLAM BIR BILANCO YAPISINA SAHIP BULUNMAKTADIR. NE VAR KI,
BANKALARIN GEREK YURT ICINDEN GEREKSE YURT DISINDAN SAGLADIKLARI
FONLARIN ORTALAMA VADESI AKTIFLERININ VADESINE KIYASLA OLDUKCA KISADIR.
BU BAGLAMDA, BANKACILIK SISTEMININ PASIF VADESININ UZATILMASINA DAIR
TEDBIRLER ONCELIKLE ELE ALINMISTIR. ALINAN VE ALINACAK TEDBIRLERLE, HEM
MEVDUATIN HEM DE YABANCI SERMAYE GIRISLERININ DAHA UZUN VADEYE
YONLENDIRILMESI AMACLANMAKTADIR. SON DONEMDE ZORUNLU KARSILIK
ORANLARININ VADELERE GORE FARKLILASTIRILMASI VE DAHA ONCE ZORUNLU
KARSILIGA TABI OLMAYAN BAZI YUKUMLULUK KALEMLERININ ZORUNLU KARSILIK
KAPSAMINA ALINMASI BU CERCEVEDE DEGERLENDIRILMELIDIR.
14. ONUMUZDEKI YIL ICINDE TURK LIRASI CINSI MEVDUAT DISI YUKUMLULUKLERDEN
UYGUN GORULENLERIN VADELERININ UZAMASINI TESVIK ETMEK AMACIYLA AYRI
BIR CALISMA YAPILACAKTIR. DIGER TARAFTAN, DOVIZ TEVDIAT HESAPLARININ VE
DIGER YABANCI PARA YUKUMLULUKLERININ DE VADELERININ UZAMASINI TESVIK
ETMEK AMACIYLA YABANCI PARA YUKUMLULUKLER ICIN UYGULANAN ZORUNLU
KARSILIK ORANLARININ DA ONUMUZDEKI DONEMDE VADE DILIMLERINE GORE
FARKLILASTIRILMASI SOZ KONUSU OLABILECEKTIR. AYRICA, OZELLIKLE DAHA KISA
VADELI YUKUMLULUKLER ICIN BELIRLENMIS OLAN ZORUNLU KARSILIK ORANLARI IC VE
DIS GELISMELERE BAGLI OLARAK KADEMELI SEKILDE ARTIRILMAYA DEVAM
EDILEBILECEKTIR. MERKEZ BANKASI’NIN ALDIGI VE ALACAGINI ACIKLADIGI
ONLEMLER, MEVCUT KONJONKTURDE FINANSAL ISTIKRARIN KORUNMASI ICIN
GEREKLIDIR, ANCAK TEK BASINA YETERLI DEGILDIR. BU KONUDA DUZENLEME,
DENETLEME VE DENGELEME KAPASITESINE SAHIP TUM KURUMLARIN ESGUDUM
ICINDE HAREKET EDIYOR OLMASI BUYUK ONEM TASIMAKTADIR. ILGILI DIGER 6
KURUMLARIN OZELLIKLE KREDI ARZINI SIKILASTIRICI VE FINANSAL SISTEMDE VADE
UZATIMINI TESVIK EDICI ONLEMLERE DESTEK VERMESI, MERKEZ BANKASI’NIN
PARA POLITIKASINDA HAREKET ALANINI GENISLETEREK POLITIKALARININ ETKINLIGINI
VE ESNEKLIGINI ARTIRMAKTADIR.
15. CARI ACIGA ILISKIN RISKLERIN SINIRLANMASI BAKIMINDAN KAMU TASARRUFLARININ
ARTIRILMASI, DOLAYISIYLA MALI DISIPLININ SURDURULMESI DE BUYUK ONEM
TASIMAKTADIR. OVP, BU YONDE ATILMIS ONEMLI BIR ADIM OLARAK
DEGERLENDIRILMEKTEDIR. SON DONEMDE OZELLIKLE AVRUPA’DAKI CEVRE
ULKELERIN KAMU BORC DINAMIKLERINDEKI BOZULMANIN TEMEL RISKLER ARASINDA
BULUNMASI, KAMU BORC GOSTERGELERININ ONEMININ GIDEREK ARTMASINA YOL
ACMISTIR. TURKIYE’NIN YAKALADIGI YUKSEK BUYUME ORANLARINDAN
KAYNAKLANAN EK KAMU GELIRININ ONEMLI BIR KISMININ KAMU BORCUNUN
AZALTILMASINDA KULLANILIYOR OLMASI, GEREK FIYAT ISTIKRARININ GEREKSE
FINANSAL ISTIKRARIN KORUNABILMESI ACISINDAN SON DERECE ONEMLIDIR.
16. BU DOGRULTUDA BUGUNE KADAR BAKANLAR KURULU VE BANKACILIK DUZENLEME
VE DENETLEME KURUMU (BDDK) TARAFINDAN ALINAN ONEMLI TEDBIRLERDEN
BAZILARI,
I) BAKANLAR KURULU TARAFINDAN, MALI DISIPLINE ONEM VEREN BIR
ORTA VADELI PROGRAMIN ACIKLANMASI,
II) YURT ICINDE GERCEK KISILERE DOVIZE ENDEKSLI KREDI VERILMESININ
SINIRLANDIRILMASI,
III) BAZI TUKETICI KREDILERINE UYGULANAN KAYNAK KULLANIMINI
DESTEKLEME FONU ORANININ ARTIRILMASI,
IV) BANKALARIMIZIN YURT DISI TAHVIL IHRACLARINDA UZUN VADEYI TESVIK
AMACIYLA BIR CALISMA BASLATILMASI,
V) BDDK TARAFINDAN, YUZDE 8 OLAN SERMAYE YETERLILIK ORANI
SINIRININ, YUZDE 12 OLARAK UYGULANMASI,
VI) BANKALARIN YURT ICINE TURK LIRASI CINSI TAHVIL IHRACINA IZIN
VERILMESI,
VII) KREDI/DEGER ORANININ, KONUT KREDILERI ILE KONUT TEMINATI ALTINDA
KULLANDIRILAN TUKETICI KREDILERINDE EN FAZLA YUZDE 75, TICARI 7
GAYRIMENKUL KREDILERINDE ISE EN FAZLA YUZDE 50 OLARAK
BELIRLENMESI,
VIII) KREDI KARTLARINDA ASGARI ODEME ORANLARININ ARTIRILMASI
OLARAK SAYILABILIR.
17. MERKEZ BANKASI’NCA VE DIGER KAMU KURUM VE KURULLARINCA SU ANA KADAR
ALINMIS OLAN VE ILERIDE ALINACAGI ACIKLANAN ONLEMLERIN 2011 YILI MAKRO
EKONOMIK GORUNUMUNU OVP’DEKI CARI ACIK ONGORUSUYLE UYUMLU HALE
GETIRECEGI TAHMIN EDILMEKTEDIR. ALINAN VE ALINACAGI ACIKLANAN
ONLEMLERIN FIYAT ISTIKRARI VE FINANSAL ISTIKRAR UZERINDEKI ETKILERI YAKINDAN
IZLENECEK, GEREKTIGINDE ILAVE TEDBIRLER DEVREYE SOKULABILECEKTIR.
PARA POLITIKASININ OPERASYONEL CERCEVESI
18. MERKEZ BANKASI FIYAT ISTIKRARINI SAGLAMAK VE SURDURMEK OLAN ONCELIKLI
AMACI DOGRULTUSUNDA, PARA POLITIKASI UYGULAMALARINI ENFLASYON
HEDEFLEMESI REJIMI CERCEVESINDE SURDURMEKTEDIR. AYRICA MERKEZ
BANKASI, YASASINDA TANIMLANDIGI SEKILDE, FINANSAL SISTEMDE ISTIKRARI
SAGLAYICI TEDBIRLERI ALMA GOREVINI DE YERINE GETIRMEKTEDIR.
19. MERKEZ BANKASI’NIN FIYAT ISTIKRARI AMACINA YONELIK OLARAK KULLANDIGI
TEMEL POLITIKA ARACI BIR HAFTA VADELI REPO IHALE FAIZ ORANIDIR. BUNUNLA
BIRLIKTE, PARA POLITIKASININ ETKINLIGINI ARTIRMAK VE MAKRO FINANSAL RISKLERI
SINIRLAMAK AMACIYLA, ZORUNLU KARSILIKLAR VE LIKIDITE YONETIMI GIBI EK
POLITIKA ARACLARI DA AKTIF OLARAK KULLANILMAKTADIR.


-MATRIKS-

< 21.12.2010 diğer haberleri için tıklayınız.