Enerji piyasaları işletmecisi olarak faaliyet gösteren EPİAŞ, üretici ve tüketicinin bir araya gelerek enerji ticareti yapmalarına olanak sunuyor. EPİAŞ’ın bu ticarete konu olan emtiaların araçlarını sağladığını söyleyen Enerji Piyasaları İşletme Anonim Şirketi (EPİAŞ) Yönetim Kurulu Başkanı Fatih Dönmez, söz konusu ticaret içinde kayda değer aracın ise gösterge fiyatları olduğunu belirtti. Dönmez, bu nedenle ilk olarak tüm tarafların eşit bilgilenmesi için ‘Şeffaflık Platformu’nu devreye aldıklarını açıkladı. Platform kapsamında elektrikte oluşan veri setinin, her gün her saat tüketici ve üreticilerle paylaşıldığını ileten Dönmez, “Elektriğin zaman serilerine ve teknik verilerine kolaylıkla erişilebiliyor” diye konuştu.
Borsa işlevinin yanı sıra üretici ve tüketicinin bir araya gelerek ilgili emtiaların ticaretini yapmalarını sağlayan EPİAŞ, bu ticarette kayda değer araç olan gösterge fiyatlarının şeffaflaşması, erişiminin kolaylaştırılması açısından çalışmalarını sürdürüyor. Gösterge fiyatlarının şeffaflığının önemine değinen Fatih Dönmez, söz konusu fiyatın; üretim teknolojileri, üretici ve tüketiciler için değer ve maliyeti, taşıma ve teknolojik kısıtlarını, üretim teknolojilerini yansıttığını anlattı. Bu sebeple EPİAŞ ilk olarak tüm tarafların eşit bilgilenmesi için Şeffaflık Platformu’nu devreye aldığına değinen Dönmez, “Elektrikte kayda değer veri seti bulunuyor. Bu veri her gün her saat tüketici ve üreticilerle paylaşılıyor. Zaman serileri, teknik verilerin hepsine de kolaylıkla erişilebiliyor” dedi. Üreticilerin bu veri setlerine bakarak, model geliştirip üretim yaptıklarını dile getiren Dönmez, fakat tüketici tarafında hali hazırda fiyata karşı duyarsız tüketim alışkanlığı olduğuna dikkat çekti.
Üretimde sürekli bir planlama, gün öncesi üretim programı ve gerçek zamanlı dengeleme varken özellikle elektrikte tüketicinin talebini yönetmede benzer bir esnekliğin bulunmadığını söyleyen Fatih Dönmez, Şeffaflık Platformu ile tüm bilgiler üretici ve tüketicciye gitse de üreticinin bunu kullandığını ama tüketici için bu bilgilerin üretici kadar değer taşımadığını ifade etti. Dönmez, özellikle elektrik tüketicisinin mevcut yapıda kısa dönem esnekliğinin olmadığını ve tüketicinin elektriğin fiyatı çok yüksekken de düşükken de aynı miktarı tükettiğine dikkat çekti.
Elektriğin emtiadan çok bir hizmetler bütünü olduğuna vurgu yapan Fatih Dönmez, “Elektrik tam olarak bir elektron transferi değil, ‘elektrik alan’ sağlama hizmeti olarak yer alıyor. Elektrik bir hizmet olduğu için, bunun bedeli, fiyatı ve bir de değeri var. Bugün saatlik fiyatı ve alımı-satımı 7/24 yapılan ve anlık tüketilen stoksuz çalışan başka bir ticaret sistemi yok. O yüzden biz daha çok; maliyet, fiyat ve değer’in mümkün olduğunca birbiriyle uyumlu hareket etmesine çalıştığımız gerçek zamanlı etkileri olan ve stoksuz çalışan bir emtianın ticaret platformunu işletiyoruz” diye konuştu.
Fiyat mekanizmasının güçlendirilerek objektif ve şeffaf bir yapı hedefleniyor
Çalışmalarınıın iki noktada yoğunlaştığını bildiren Fatih Dönmez, şeffaflık platformu ile bilgi asimetrisinin azaltılması, güncel optimizasyon modelleri ile fiyat mekanizmasının güçlendirilmesinin hedeflendiğini söyledi. Bu sayede fiyatların daha objektif olacağı öngörüsünde bulunan Dönmez, haksız rekabetin de önüne geçmeyi planladıklarını söyledi. Bu paralelde fiyatın sadece bazı katılımcılar tarafından belirlenip belirlenmediğini test ederek karar vermek gerektiğine vurgu yapan Dönmez, geçtiğimiz günlerde fiyatların çok yüksek seviyelere çıktığı ve bu fiyatı Elektrik Üretim Anonim Şirketi (EÜAŞ)’n oluşturmadığını belirtti. Özel sektörün yüksek teklif verdiği ve piyasa fiyatının oluştuğunu işaret eden Dönmez, yüksek olan elektrik fiyatında ise yine en çok şikayetin özel sektörden geldiğini sözlerine ekledi.
EPİAŞ’ın vizyonunun Türkiye’nin hem ulusal hem de uluslararası düzeyde sahip olduğu enerji potansiyelini ortaya çıkarmak olduğunu ifade eden Fatih Dönmez, yerel ve yabancı katılımcılar için rekkabetçi koşullara sahip, şeffaf piyasa şartları yaratarak, global piyasalarla bütünleşmiş bölgesel ve güçlü bir enerji piyasası oluşturmayı hedeflendiğini söyledi. EPİAŞ elektrik sektöründeki öncü bir şekilde çalışmalarına devam ettiğini aktaran Dönmez, “Bu hedefler doğrultusunda elektrik piyasasında yerli yazılımın geliştirilmesinin yanı sıra doğalgaz piyasasının da kurulması ile ilgili çalışmalarımız sürüyor. Petrol ve kömür gibi emtialara ilişkin olarak da hedefler oluşturularak Stratejik Planda belirtildi” açıklamasında bulundu.
Elektrik sektörü için algoritma, yazılımı ve tasarım geliştirildi
EPİAŞ’ın arz güvenliğinin finansal kısmında yer aldığını ileten Fatih Dönmez, 2016 haziran ayında elektrik sektörü için yeni gün öncesi piyasası algoritması, yazılımı ve tasarımı geliştirildiğini açıkladı. Piyasa yazılımının daha efektif, verimli ve dinamik olması için değişen koşullara göre geliştirilebilecek bir sistem alt yapısının oluşturulması hedeflendiğini öne süren Dönmez, şöyle devamm etti: “Buna ek olarak gün içi piyasasının hacminin artması ve ileride gerçekleşebilecek talebin sağlanması için çalışmaların tamamlanması da arz güvenliğinin temin edilmesi açısından önem taşıyor.” Eğer iç piyasanın başarılı bir göstergesi oluşturulursa, bölgesel fiyatları etkileyen hacime ulaşılabileceğini dile getiren Dönmez, bölgesel fiyatları etkileyecek kadar şeffaf ve likit bir yapı kurulduğunda ise piyasaların birbiri ile eşleşmiş gibi hareket etmeye başlayacağını söyledi. Piyasalar birbiri ile hareket etmeye başladıkları zaman ise genelde hacmi yüksek olan piyasa yönünde hareket ettiğini dile getiren Dönmez, şunları kaydetti: “Sadece piyasa olarak değil, piyasa araçları ve mekanizmaları olarak da bizim öğreneceklerimiz olduğu gibi bölgemizde de sağlayacağımız faydalar var. EPİAŞ’ın yerli kaynakları ile geliştirilen Gün Öncesi, Gün İçi piyasaları, Uzlaştırma ve Serbest Tüketici yazılımlarının komşu ülkelerin elektrik pazarlarında kullanılması için gerekli görüşmeler yapılıyor. Bu kapsamda Gürcistan, Arnavutluk ve Karadağ ile görüşmeler devam ediyor.”
Hedefler arasında petrol ve kömür alıyor
Doğalgaz ürünlerini kısa dönemde işlevsel hale getirmeyi planlıyoruz. EPİAŞ olarak 2019-2020 hedeflerimiz arasında emisyon ürünleri, petrol ürünleri ve kömür de yer alıyor. EPİAŞ tarafları bir araya getirir. Bir araya gelmeleri ile de hacim ve likidite oluşur. Hali hazırda bu hacim ve likiditeyi oluşturmaya odaklanmak uzun vadede tüm diğer amaçların kolaylaştırıcısı olacak.”
< 02.03.2017 diğer haberleri için tıklayınız.
