ELEKTRONIK PERAKENDESINDE EN SON ELECTRO WORLD ALIMI ILE ODAK NOKTASI OLAN,
DARTY'YI SATIN ALMAKLA DA ILGILENEN BIMEKS, DUNYA DEVLERI ILE KENDI BUNYESINDEN
CIKARDIGI YAZILIMLA MUCADELE ETTI. 2000'LI YILLARIN ORTALARINDA TURKIYE'YE AKIN
EDEN YABANCI TEKNOLOJI PERAKENDECILERI "DEV" ACILISLAR YAPARKEN, YERLI ZINCIR
BIMEKS'IN KURUCU ORTAGI VE YONETIM KURULU BASKANI MURAT AKGIRAY, "2 ARTI 2,
YABANCI OLUNCA 5 ETMIYOR" DEDI VE KURGULADIGI STRATEJI ILE ARKASINDA GUCLU BIR
SERMAYE DESTEGI OLMADAN YERLI BIR PERAKENDE ZINCIRININ DEV YABANCI RAKIBINI
EKARTE EDEBILECEGINI GOSTEREN BIR ORNEK OLDU. BUNU NASIL MI YAPTI? STRATEJININ
KALBINDE SIRKET BUNYESINDE GELISTIRILEN LOJISTIK YAZILIMI VE BU YAZILIMIN
GETIRDIGI BAYILIK - INTERNETTEN SATIS SISTEMI VAR.
1980'LERIN BASLARI...
IHRACATIN TESVIK EDILMEYE BASLANDIGI YILLAR. ROBERT KOLEJ'I BITIREN, INSAAT
YUKSEK MUHENDISI OLAN MURAT AKGIRAY O YILLARDA BIRKAC ORTAGI ILE INSAAT
PROJELERI YAPIYOR. KARDESI VEDAT AKGIRAY ISE ABD'DE OGRETIM GOREVLISI. O DONEM
MURAT AKGIRAY'IN ISI ICIN BIR YAZILIMA IHTIYACI VAR ANCAK TURKIYE'DE COK
PAHALI. KARDESINE SORUYOR AMERIKA FIYATINI VE FARKI OGRENINCE ONCE KENDINE
GETIRIYOR, DAHA SONRA URUNUN ITHALATINA BASLIYOR. IS OGRENILINCE IHRACAT YAPMAK
KAFAYA KONULUYOR VE BIR SIRKET KURULUYOR. IMPORT -EXPORT'TAN IMPORT ISMI
DUSUNUYOR AMA BOYLE BIR SIRKET ZATEN VAR, BIRLESMIS IMPORT EXPORT OLSUN DERKEN
ISIM BIMEKS OLARAK BELIRLENIYOR. VEDAT AKGIRAY DA ULKEYE DONUYOR VE BILGISAYAR
ITHALATI VE CESITLI URUNLERIN IHRACATI YAPILMAYA BASLANIYOR.
INSAAT
PROJELERI YAPARKEN ORTAKLARI OLAN 3 ARKADASTAN AYRILAN MURAT-VEDAT AKGIRAY 1990
YILINDA KADIKOY'DE KUCUK BIR MAGAZADA BILGISAYAR URUNLERINI SATMA KARARI
ALIYOR. "HERKES GULDU O ZAMAN, BEST BUY FILAN YOK, ELEKTRONIK MAGAZALARININ COK
YENI OLUSTUGU GUNLER" DIYE ANLATIYOR O GUNLERI MURAT AKGIRAY. KAR MARJLARI COK
YUKSEK AMA YEPYENI BIR ALAN: "HIC BILINMEYEN BIR ISTI. DAYANDIK VE AYAKTA
KALMAYI BASARDIK. BEN UNIVERSITEDEYKEN ESNAFLIGI SEVMEZDIM AMA SONRA ESNAF
OLDUM. AMA SATTIGIMIZ URUNLERI SEVIYORDUM. UNIVERSITEDEN BERI BILGISAYARLA,
YAZILIMLA, YAZILIM GELISTIRMEYLE HEP UGRASTIM."
1993 BIMEKS TARIHINDE
ONEMLI YILLARDAN BIRI. O DONEM MURAT AKGIRAY ONCE ACER-IHLAS HOLDING ORTAKLIGI,
DAHA SONRA TGRT GENEL MUDURLUGU GIBI FARKLI ISLERE YONELIRKEN, OPERASYONUN
BASINA KARDES VEDAT AKGIRAY GECIYOR. VE BUYUME YOLUNDA ONEMLI BIR FIRSAT KAPIYI
CALIYOR: CARREFOUR, ALISVERIS MERKEZINDE MAGAZA KARMASINI TAMAMLAMAK ICIN BIR
TEKNOLOJI MARKET ARIYOR VE KARSISINA CIKAN TEK SECENEK OLAN BIMEKS'E ‘GEL,
BENIM GITTIGIM HER YERE SENI DE GOTUREYIM' DIYOR.
"VEDAT'LA HATIRLIYORUM
O KONUSMAYI, ‘ABI BOYLE BIR TEKLIF VAR VE COK ISRAR EDIYOR. NE DERSIN' DEDI.
BIZ BUYUMEYI PLANLAMIYORDUK ASLINDA AMA PAZARIN SURUKLEMESI ILE SUREC BASLADI.
SONRA TEKNOSA KURULDU VE BIZ ‘YA KIM GIDECEK ANKARA'YA DERKEN' BIR BAKTIK BIZI
MAGAZA SAYISINDA GECMIS TEKNOSA... TABII ARKASINDA ONEMLI BIR SERMAYE DE VAR.
AMA BU BUYUME BIZI HIC RAHATSIZ ETMEDI. HER ACTIGIMIZ MAGAZADA YUKSEK KARLAR
ELDE EDIYORDUK. TAA KI 2006 YILINDA YABANCILARIN GIRISINE KADAR..."
BU
DONEME KADAR PAZARIN BUYUMESI, MAGAZA SAYISININ ARTISINDAN FAZLA. YANI
TEKNOLOJI MARKETLER, RAKIPLERININ ACTIGI HER YENI MAGAZAYLA ‘EYVAH
MUSTERILERIMDEN BIR KISMINI ALACAK' DIYE DUSUNMUYOR. ANCAK BEST BUY, MEDIA
MARKT, ELECTRO WORLD, DARTY GIBI BIR DIZI YABANCI RAKIP IDDIALI BUYUYUME
STRATEJISI ILE PAZARA GIRINCE BIR ANDA ARZ, TALEBIN OTESINE GECIYOR VE ISTE
KARLILIK KRIZI BU NOKTADA BASLIYOR: "ILK GELDIKLERI DONEM ONCE ‘YA ACABA BIZ
YANLIS MI BILIYORUZ BU ISI' DIYE BIR DUSUNDUK. BIR KARAR VERME NOKTASINA
GELDIK, BIRAKACAK MIYIZ DEVAM MI EDECEGIZ. YABANCILAR GELMEDEN ONCE TOPLAM 50
BIN METREKARE ALANDA ELEKTRONIK PERAKENDE YAPILIYORDU, SU AN YAKLASIK 600 BIN
METREKAREDE. YANI 2007'DEN 2013'E KADAR 12 KATLIK BIR BUYUME OLDU. O DONEM
BIZIM ACTIGIMIZ 6 BIN METREKARELIK MAGAZA AYDA 4 MILYON DOLAR CIRO YAPIYORDU.
BUGUN EN IYI YERDEKI BIR MAGAZA BUNUN YARISINI YAPAMAZ. SIMDI AYNI MAGAZA AYDA
1 MILYON DOLAR CIRO YAPIYOR AMA BUGUN O MAGAZANIN CEVRESINDE 6 YIL ONCE
TURKIYE'NIN TAMAMINDA OLAN METREKAREDE ELEKTRONIK MARKET VAR."
"DUNYANIN
HICBIR YERINDE ELEKTRONIK PERAKENDEDE BU KADAR COK OYUNCU BIR ULKEDE BIR ARADA
BULUNMAMISTIR" DIYOR AKGIRAY, ABD'DE BILE… TURKIYE ICIN GLOBAL OYUNCULARIN
PLANI DA BU DEGILDI, "GELIR, KISA BIR SURE SONRASINDA PIYASAYI DOMINE EDERIZ"
DEDILER. ANCAK YERLI OYUNCULAR ‘KRIZ TECRUBESININ DE ETKISI ILE' VERIMLILIK
UZERINDEN KARLILIGA ULASMA OYUNUN KURALLARINI VE BU STRATEJIYI YONETMEYI COK
IYI OGRENMISTI. BIMEKS 2007 YILINDA GLOBAL BIR FONDAN YUZDE 10 HISSEYE KARSI
SERMAYE DESTEGI ALDI. (AKGIRAY, BU YILIN BASINDA TUM HISSELERI FONDAN GERI
ALDI.) VE 2008 KRIZI TUM SEKTORU VURDU. AKGIRAY ANLATIYOR: "O DONEMDE
YABANCILARIN BIG BOX DIYE BIR KAVRAMLARI VAR, TUM MAGAZALARI STANDART
BUYUKLUKTE. BIZ ISE FARKLI BUYUKLUKTE MAGAZALAR ACIYORUZ. HER MAGAZAMIZDA
PORTFOY DEGISIYOR. KIRALAR PAHALI, YENI AVM'LER YUKSEK KIRALAR TALEP EDIYOR.
DAHA SONRA BIR FIYAT KAVGASI BASLADI. BIZ VERIMLILIGI ARTIRMAK ICIN FARKLI
METREKARELERDE BU ISI YONETECEK YAZILIMA YATIRIM YAPMAYA KARAR VERDIK. BUYUMEK
ICIN ISE FARKLI, HIBRID BIR FRANCHISE MODELINE GECME KARARI ALDIK." ISTE BU IKI
STRATEJIK KARAR BIMEKS'IN HIZLA BUYUMESININ ONUNU ACIYOR. BU ARADA VEDAT
AKGIRAY, SPK BASKANLIGI'NA ATANIYOR VE HISSELERININ TAMAMINI AGABEYI MURAT
AKGIRAY'A DEVREDIYOR. (DAHA SONRA DA HISSELERI GERI ALMIYOR)
VE YASANAN
REKABETTE ZAFER YERLILERDEN YANA OLUYOR... "ARZ TALEBIN USTUNE CIKIP FIYAT
REKABETI BASLAYINCA, KRIZ TECRUBESI ILE VERIMLILIGI OGRENEN YERLILER AYAKTA
KALDI. ANCAK YABANCI RAKIPLER 10 YIL ONCENIN ZENGIN ULKELERINE GORE KURMUSTU IS
MODELLERINI… BUYUK MAGAZACILIK OLAN TEK BIR FORMATA HAPIS KALAN YABANCI
RAKIPLER ESNEK DAVRANAMADI. FIYAT VE REKLAMLA DENEDILER, DENEDILER AMA KARLILIK
NOKTASINA GELEMEDILER."
BU SURECTE MURAT AKGIRAY, COK SEVDIGI YAZILIM
ALANINA ODAKLANIYOR VE 15 BILGISAYAR MUHENDISINDEN OLUSAN EKIBI ILE
GELISTIRDIGI YAZILIMI KULLANARAK CIRONUN YUZDE 4'U KADAR VERIMLILIK ARTISI
SAGLAMAYI BASARIYOR. AKGIRAY, "BU ISI YAPABILMEK ICIN BIR KURUCU PATRON OLMASI
LAZIM, BENIM GIBI YAZILIMLA UGRASAN" DIYOR. BIMEKS 2011'DE HALKA ACILIYOR. O
DONEM GELISTIRILEN FRANCHISE MODELI ILE BUGUNE KADAR 38 MAGAZA ACILIYOR. BUYUME
DEVAM EDIYOR VE CIKIS KARARI ALAN YABANCI RAKIP SATIN ALINIYOR. GECTIGIMIZ
HAFTA ELECTRO WORD'UN BIMEKS'E DEVIR ONAYI REKABET KURULU'NDAN CIKTI."DIXONS
ILE GORUSMEMIZ DUNYA REKORU GIBI OLDU, 20 GUN ICINDE BASLAYIP BITIRDIK ISI"
DIYOR AKGIRAY. BIMEKS'IN YIL SONU CIROSUNUN 700 MILYON DOLAR OLMASI BEKLENIYOR.
ELECTRO WORLD'UN CIROSU ISE 500 MILYON DOLAR SEVIYESINDE. BIRLESMENIN DE COK
HIZLI GERCEKLESECEGINI ONGORUYOR AKGIRAY, "TABELALAR HARIC TUM OPERASYON BIR
GECEDE BIMEKS OLACAK. YAZILIMIMIZ SAYESINDE…" DIYOR.
BIMEKS BU SURECTE
INTERNETTEN SATISIN ALTYAPISINI DA OLUSTURMAYA BASLIYOR. INTERNET SATISLARININ
CIRODAKI PAYI YUZDE 8'E GELMIS. HEDEF, YAKIN GELECEKTE INTERNET SATISLARINI
YUZDE 30'A GETIRMEK. AKGIRAY, "BES YIL SONRA BUGUN 15 YASINDA OLAN GENCLER
BIMEKS'I DAHA COK BIR INTERNET SIRKETI OLARAK BILECEKLER" DIYOR VE DEVAM
EDIYOR: "5 YIL SONRA BUGUNKU SAHIP OLMADIGI MALI SATAN INTERNET SIRKETLERININ
ESAMESININ OKUNMAYACAGINI DUSUNUYORUM. KENDI LOJISTIK ALTYAPISINA GUVENEREK,
DEPO VE MAGAZA ACANLARI KASTETMIYORUM. FIYATA DAYALI AMA NASIL VE NE ZAMAN
TESLIM EDILECEGI BELLI OLMAYAN URUN VE HIZMETLERI SATAN INTERNET SIRKETLERININ
GIDECEGINI ONGORUYORUM. LOJISTIK YAPISI INTERNETE TASIYAMAYAN MAGAZACILIGIN DA
5 YILA KADAR YOK OLACAGINI DUSUNUYORUM. IKISININ TEK PARCA HALINDE YASAYACAGINI
DUSUNUYORUM. BIZIM BUTUN HAZIRLIGIMIZ O YONDE."
BIR ELESTIRI VAR,
"TURKIYE EVET TEKNOLOJIYI IYI TUKETIYOR AMA ONEMLI OLAN SATIN ALMAK DEGIL, BU
TEKNOLOJIYI URETMEK…" AKGIRAY BU ELESTIRILERI DUYDUGUNDA NE HISSEDIYOR? "ISIN
ICINDE OLAN HERKES BILIYOR KI URETMEK ZOR DEGIL, URETECEK PARAYI BULMAK ZOR. O
PARAYI BULMAYI SAGLAYAN DA O URUNU SATACAK PAZARA SAHIP OLMAK. TURKIYE'DE
BIRCOK TEKNOLOJIYI URETECEK BEYIN GUCU VAR. ICINDE DE VAR, DISARI KACMIS OLANI
DA VAR. PAZAR TALEP EDECEK KI ONLAR URETECEK. BIMEKS GIBI SIRKETLER, SADECE BIZ
DEGIL, DUNYAYA ACILACAGIZ KI, O BUYUK PAZARA ULASIP, O SATIS AGINA KAVUSUNCA O
ZAMAN DIYECEGIZ KI ‘BIZ URETELIM'. BUNUN HACIMLE ILGISI VAR. O BUYUKLUGE
ULASIRSAK BIZ DE URETIRIZ, NIYE URETMEYELIM."
PEKI, AKGIRAY'IN TEKNOLOJI
IHRAC ETME HAYALI VAR MI? "IHRACAT DEGIL AMA, BIZIM SU ANDA GELISTIRDIGIMIZ
YAZILIMLAR OYLE BIR YERE TASIYABILIR KI BIZI, INTERNET TICARETIMIZ,
MAGAZACILIGIMIZ 3 YIL ICINDE BUTUN AVRUPA'DA BIR OPERASYON HALINE GELEBILIR"
DIYOR AKGIRAY. VE IDDIALI GENISLEME POLITIKASININ ILK ADIMINI ACIKLIYOR: "SON
SATIN ALMA TARIHINI BIRAZ ILARI ATTI AMA INGILIZCE KONUSAN TUM AFRIKA'DA BIR
ELEKTRONIK MARKET ZINCIRI KURMA PLANIMIZ VAR."
"TURKIYE'DE INTERNET
SITESINDEN YURTDISINA MAL VE HIZMET SATISININ ONUNDEKI VERGI VE DUZENLEME
ENGELLERININ KALDIRILMASI GEREKIR. EGER BU OLURSA, INTERNETTEN KOMSU ULKELERE
SATISTA MUAZZAM BIR YOL ACILIR, PATLAMA OLUR. BIZ BULGARISTAN'A CEP TELEFONU
SATAMIYORUZ. BIZ BULGARISTAN'A CEP TELEFONU SATTIGIMIZDA O VERGI FARKINI GERI
ALABILECEGIMIZI BILSEK, HER BIR MAL ICIN IHRACAT BEYANNAMESI VERMEDEN SATIS
YAPABILSEK… AMAZON BIZE HAKSIZ REKABET YAPIYOR. BEN NIYE IRAK'A MAL
SATAMIYORUM? BIZIM DE ONUMUZ ACILSA 10 MILYAR DOLARI BULUR PERAKENDECIMIZIN
BOLGEYE INTERNETTEN SATISI, TEKSTILIYLE TEKNOLOJISIYLE..."
KLASIK
FRANCHISE MODELININ AKSINE BIMEKS, HIBRID BIR FRANCHISE MODELI GELISTIRMIS.
TURKIYE'DE PEK COK SEKTORE ORNEK OLABILECEK, SERMAYE EKSIGI NEDENI ILE
BUYUYEMEYEN YAPILARI, STANDARTLARINI KORUYARAK HIZLA GENISLETEBILECEK BIR
MODEL… AKGIRAY ANLATIYOR: "BIZ EN KUCUK MAGAZAMIZDA 3 BIN CESIT URUN SATIYORUZ.
BAZI MAGAZALARDA 15 BIN CESIT URUN. BU URUN CESITLERINI BAYI NASIL YONETECEK?
BIZIM SISTEMIMIZDE BAYI DUKKANI KIRALIYOR, DEKORASYONU YAPIYOR, BIZE BIR
KERELIK BIR MARKA BEDELI ODUYOR. ARKASINDAN ONA ‘SEN BURADA MAGAZA GIDERLERI VE
PERSONEL GIDERLERINI USTLEN, LOJISTIK GIBI DIGER BUTUN ISLERI, GIDERLERI UNUT.
BIZ SANA KIRA VE PERSONEL ICIN CIRONUN YUZDE 7'SI OLARAK BELIRLENMIS BIR RAKAM
ODEYECEGIZ' DIYORUZ. BU GIDERI BILANCOMUZDA SATIS DEGISKENI OLARAK
GOSTERIYORUZ. TUM LOJISTIGI BIZ MERKEZDEN YONETIYORUZ. YIL SONU GELDIGINDE
FRANCHISE'IMIZ MAGAZADA NE KAR ETTIYSE BUNU YARI YARIYA PAYLASIYORUZ.
DOLAYISIYLA BU MODELDE BAYININ ZARAR ETME IHTIMALI YOK. HAKIKATEN ILK
FRANCHISE'IMIZ 3'UNCU FRANCHISE'I ACMAK ICIN PESIMIZDE. BIZIM ICIN DE
KARLI‘EYVAH SATIS DUSTU KIRAYI NASIL ODEYECEGIZ' DIYE DUSUNMUYORUZ CUNKU SATIS
DEGISKENI. LOJISTIGI SISTEM YONETIYOR VE STANDARDI SAGLAYIP IRILI UFAKLI
MAGAZALARIN PORTFOYLERINI YONETEBILIYORUZ."
BIMEKS KENDINI YAKIN GELECEKTE
BIR INTERNET SIRKETI OLARAK KONUMLANDIRIYOR, MAGAZALARINI ISE BIRER LOJISTIK
MERKEZI VE SHOW ROOM.. "INTERNETTEN SATIS COK KOLAY GIBI GORUNUR AMA OYLE
DEGIL. BIZ URUNLERIMIZI YONETIRKEN INTERNETI DE O SISTEM ICINDE YONETECEGIZ,
AYRI BIR SEKILDE YONETMEYECEGIZ DEDIK. ALTYAPIYI BAGLAYARAK INTERNETTEN SATISA
BASLADIK. SIMDI BIZ INTERNETTEN MAGAZADAN SATIS YAPIYORUZ. BIR URUNU HICBIR
YERDE BULAMADINIZ, BATMAN MAGAZAMIZDA BIR TANE KALDIYSA BIZIM SISTEMIMIZ ONU 1
GUN SONRA SIZE TESLIM EDER." AKGIRAY'IN HEDEFLERI COK IDDIALI,"BIZ SOZ
VERDIGIMIZ SAATTE, GUNDE DEGIL, SAATTE GOTUREBILDIGIMIZ URUNU SATIYORUZ
INTERNETTE. DUNYADA DA YENI YENI OLUSUYOR BU YAPI. AMAZON, EBAY NEW YORK'TA BU
SISTEMI TEST ETMEYE BASLIYORMUS." "PIZZA GIBI 45 DAKIKADA ISTEDIGINIZ URUNU 3
BUYUK SEHRIN MERKEZLERINDE ISTEDIGINIZ URUNU EVINIZE GETIRTEBILIRSINIZ" DIYOR
AKGIRAY. BELIRLENEN 2 SAATLIK ARALIK ICINDE ISMARLANAN URUNU EVE GETIREN
BIMEKS'IN BU HIZMETI EN COK LEVENT VE MASLAK BOLGESINDE KULLANILIYORMUS.

SIMDI DARTY'NIN SATISI ILE ILGILI HABERLER SEKTORUN GUNDEMINDE. MURAT AKGIRAY,
"DARTY ILE ILGILENIYORUZ. YURTDISINDAN KIMSELERLE TEMASIMIZ VAR AMA HENUZ OLMUS
BITMIS BIR SEY YOK. BIZIM DE YOK, BASKASININ DA OLDUGUNU SANMIYORUM. AMA
SEKTORDE 2 YIL SONRA 3'TEN FAZLA OYUNCU KALACAGINI ZANNETMIYORUM" DIYOR. PEKI
ELEKTRONIK MARKETLER ARASINDAKI REKABET, FIYATLARI ASAGI CEKEREK MUSTERI
LEYHINE CALISIYORKEN, SIMDI SUREGELEN KONSOLIDASYON SONUNDA FIYATLARIN
YUKSELMESINE NEDEN OLUR MU? "IMKAN VE IHTIMAL YOK" DIYOR AKGIRAY, "CUNKU
INTERNET VAR."
"BIZIM ILK SORUMUZ O KIRA CIKAR MI? SIZYANDAKI AVM'DE 1.500
TL OLAN TV’YI, YENI ACILAN BIR AVM’DE 2 BIN LIRAYA ALMAK ISTER MISINIZ? HEMEN
YAN AVM’DE VARIZ BIZ ZATEN. BAZI AVM’LER YABANCI RAKIPLERIMIZI TERCIH
EDIYORLAR. BIZE SOYLENEN, YABANCILARIN DAHA AZ KIRA PAZARLIGI YAPTIGI…"

-DUNYA-

< 08.10.2013 diğer haberleri için tıklayınız.